Kiến Xương hiện có 14 lò đốt xử lý rác thải sinh hoạt nông thôn cho 16 xã, thị trấn, còn 21 xã phải sử dụng bãi rác chôn lấp tập trung. Những bãi rác này đang bộc lộ những hạn chế gây bức xúc và ảnh hưởng tới môi trường sinh hoạt, sản xuất của nhân dân.

Là xã về đích nông thôn mới đầu tiên của huyện Kiến Xương (năm 2013), song đến nay, xã Thanh Tân vẫn chưa có lò đốt rác. Toàn bộ rác thải sinh hoạt nông thôn được thu gom và xử lý bằng biện pháp chôn lấp. 

Ông Đinh Văn Tới, cán bộ địa chính xã cho biết: Mặc dù mỗi năm địa phương đầu tư từ 20 - 30 triệu đồng cho việc phun hóa chất xử lý rác lớp mặt và chống ruồi, muỗi phát sinh nhưng do lượng rác thải ra ở các khu dân cư quá nhiều nên hiệu quả xử lý không cao. Mùi hôi thối của bãi rác vẫn còn, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp của nhiều hộ dân canh tác gần bãi rác.

Để hoàn thành tiêu chí nông thôn mới về môi trường, xã Vũ An đã đầu tư 2,4 tỷ đồng để làm 800m đường từ khu dân cư ra bãi rác, quy hoạch 8.000m² đất, làm sân, xây tường bao và đào hố chôn lấp rác. Ngoài ra, mỗi năm, địa phương chi gần 40 triệu đồng cho công tác quản lý bãi rác, mua hóa chất, thuê người đốt, phun thuốc khử trùng và thuê máy móc san lấp rác định kỳ. Thế nhưng, bãi rác chôn lấp tập trung của xã vẫn ô nhiễm nặng. 

Theo ghi nhận của chúng tôi, toàn bộ bãi rác bốc mùi hôi thối nồng nặc, ruồi, nhặng, muỗi và vi khuẩn phát sinh khiến cho nhiều hộ nông dân sản xuất gần bãi rác phải sợ mỗi khi đi qua bãi rác này. 

Ông Nguyễn Giang Đông, Chủ tịch UBND xã Vũ An cho biết: Mỗi tháng, bãi rác của địa phương phải tiếp nhận từ 20 - 25 tấn rác thải các loại; với lượng rác ngày càng tăng như hiện nay thì chỉ một vài năm nữa là sẽ quá tải. Điều đáng lo ngại nhất của bãi rác chôn lấp là chiếm nhiều diện tích đất, không xử lý rác triệt để, gây ô nhiễm môi trường, là nơi trú ngụ của chuột, ruồi, muỗi, côn trùng gây hại cho sản xuất và sức khỏe người dân. Trước thực trạng này, cấp ủy, chính quyền và người dân xã Vũ An mong muốn xây dựng lò đốt xử lý rác, song để thực hiện được đòi hỏi nguồn kinh phí lớn trong khi ngân sách của địa phương không đáp ứng được.

Cũng trong tình trạng như xã Vũ An, xã An Bồi mặc dù quy hoạch bãi chôn lấp rác rộng tới 10.000m² nhưng cũng đang đứng trước nguy cơ quá tải bởi mỗi tháng có tới 70 - 80 tấn rác thải được đưa về tập kết tại đây chờ xử lý. 

Ông Nguyễn Minh Đức, cán bộ địa chính xã An Bồi cho biết: Ngoài rác thải của địa phương, thời gian qua có hiện tượng người dân địa phương khác đổ trộm rác thải vào bãi rác của An Bồi. Do không phân loại được rác thải nên việc xử lý cũng khó khăn. Mỗi lần đốt rác thủ công thì khói bụi, mùi khét rất khó chịu và đây là nơi trú ngụ, phát sinh ruồi, muỗi, côn trùng, chuột gây hại nên cử tri của địa phương nhiều lần kiến nghị xây dựng lò đốt rác thay thế bãi chôn lấp.

Ông Đỗ Việt Hùng, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Kiến Xương khẳng định: Không riêng ở xã Thanh Tân, Vũ An, An Bồi, tình trạng các bãi rác chôn lấp tập trung của 18 xã còn lại cũng đang ít nhiều gây ô nhiễm môi trường dù mỗi năm huyện hỗ trợ cho các địa phương khoảng hơn 2 tấn hóa chất, chế phẩm sinh học để xử lý rác. Nguyên nhân chủ yếu là do các địa phương chưa phân loại được rác hữu cơ và vô cơ nên việc xử lý rác bằng chế phẩm sinh học chưa phát huy được hiệu quả. Một số xã chưa xây được tường bao bãi rác nên còn tình trạng rác thải tràn ra ngoài hoặc bị gió, mưa cuốn ra ruộng, sông, ngòi cũng ảnh hưởng đến môi trường sản xuất của nông dân. Bên cạnh tác động tiêu cực đến môi trường, điều bất cập chính là các bãi rác chôn lấp chiếm nhiều diện tích đất đai; mỗi xã tối thiểu sử dụng 5.000m², có xã dân số nhiều thì quy hoạch tới 1ha đất rất lãng phí tài nguyên đất đai.

Để khắc phục những bất cập trong công tác xử lý rác thải nông thôn, huyện Kiến Xương chỉ đạo các địa phương tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân tự phân loại rác tại gia đình; quản lý các bãi rác và thực hiện đúng quy trình xử lý rác. Tuy nhiên, nhằm giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường tại các bãi chôn lấp rác thải, huyện và các xã mong muốn các cơ quan chức năng quan tâm chỉ đạo và có cơ chế hỗ trợ kinh phí xây dựng lò đốt, nhà máy xử lý rác thải bảo đảm quy chuẩn theo quy mô liên xã trong thời gian tới.

Khắc Duẩn