Mỗi ngày, trên địa bàn huyện Vũ Thư thải ra hàng trăm tấn rác thải, chủ yếu là rác thải sinh hoạt và một phần rác thải công nghiệp. Trước thực trạng trên, Vũ Thư xác định rõ bảo vệ môi trường là trách nhiệm của cả cộng đồng, từ đó đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường. Hình thành và nhân rộng mô hình tổ tự quản về môi trường. Nếu như trước đây, Vũ Thư chỉ có các tổ thu gom rác thải của Thị trấn hoạt động thì đến nay trên địa bàn huyện đã có 26 xã thành lập được các tổ thu gom rác thải. Toàn huyện có 146 tổ thu gom rác thải hoạt động theo mô hình tự quản với khoảng 450 thành viên tham gia.

Tùy đặc điểm của từng xã mà các tổ vệ sinh môi trường (VSMT) tự quản chủ động bố trí sắp xếp lịch thu gom rác vào một số ngày cố định trong tuần. Từng gia đình tự giác thu gom rác thải và đặt đúng nơi quy định, sau đó tổ tự quản sẽ thu gom lại và vận chuyển tới các bãi rác tập trung. Để thu gom lượng rác thải ngày càng lớn, đến nay đã có 29 xã, thị trấn bố trí quy hoạch xây dựng bãi chôn lấp rác, một số xã triển khai xây dựng bãi rác tập trung đi vào hoạt động như Nguyên Xá, Tự Tân, Tân Phong, Vũ Đoài. Các bãi rác xây dựng bảo đảm xa khu dân cư, xa nguồn nước không ảnh hưởng tới mỹ quan chung. Về kinh phí mua sắm trang thiết bị phục vụ thu gom rác được trích từ ngân sách chi cho sự nghiệp bảo vệ môi trường.

Thời gian qua, Vũ Thư đã hỗ trợ cho các địa phương, 249 xe đẩy tay thu gom rác, 286 thùng rác công cộng, bảo đảm mỗi tổ có ít nhất 1 xe chuyên dụng riêng. Riêng phần kinh phí chi trả thù lao cho những người trực tiếp làm công tác thu gom rác thải, chủ yếu do nhân dân đóng góp, mức thu dao động từ 5.000 – 10.000 đồng/hộ/tháng. Mỗi thành viên thu gom rác thải có mức thu nhập từ 200.000 – 400.000 đồng/tháng, tùy thuộc vào số hộ dân mà họ phục vụ và tần xuất thu gom rác nhiều hay ít. Ngoài ra, các xã đều dành một phần kinh phí phục vụ việc bảo dưỡng, sửa xe rác, thay mới các dụng cụ bảo hộ lao động. Bên cạnh đội thu gom chuyên của các xã, thị trấn, Vũ Thư còn duy trì đều đặn việc huy động nhân dân tham gia  vệ sinh môi trường đường làng, ngõ xóm, trước cửa nhà vào ngày 24 hàng tháng.

Cũng như bao làng quê của huyện Vũ Thư, xã Nguyên Xá đang đổi thay từng ngày, đường thôn xóm phong quang sạch đẹp, không còn cảnh người dân vứt rác bừa bãi, những đống rác ven đường bốc mùi như trước đây. Đồng chí Hoàng Văn Khảng, Chủ tịch UBND xã cho biết: Thực hiện tiêu chí về môi trường là một trong những tiêu chí khó. Trong phát triển kinh tế, Nguyên Xá phát triển khá mạnh tiểu thủ công nghiệp và làng nghề, du nhập thêm nhiều nghề mới tạo việc làm, tăng thu nhập cho nhân dân.

Cùng với đó vấn đề môi trường nông thôn trở nên cấp thiết và bức xúc, nạn ô nhiễm rác thải, nước thải đã ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và đời sống cộng đồng. Nguyên Xá đã thành lập được 6 tổ thu gom rác thải ở 4 thôn. Mỗi tổ thu gom rác thải được đầu tư một xe chở rác, quần áo bảo hộ... Hàng tháng, mỗi gia đình tự nguyện đóng lệ phí thu rác 5.000 đồng, phần đóng góp của các hộ dùng vào việc trả công và trích 10% số tiền thu được  để đầu tư phương tiện thu gom rác thải. Sau 3 năm thực hiện, 100% số hộ gia đình tự nguyện đóng góp lệ phí, các hộ đã có thùng, túi đựng rác để phân loại rác ngay tại gia đình mình. UBND xã đã quy hoạch 5 bãi rác, trong đó một bãi rác tập trung có diện tích 10.000 m2 được quy hoạch xa khu dân cư. Xã đầu tư làm đường giao thông ra khu vực bãi rác thuận tiện cho việc chuyên chở và xử lý rác thải.

Tổ tự quản VSMT các xã vừa trực tiếp thu gom rác thải vừa làm công tác tuyên truyền vận động nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh chung. Ý thức chấp hành các quy định về vệ sinh môi trường của người dân trong huyện đã có chuyển biến tích cực. Từ chỗ vứt, đổ rác tùy tiện ra đường làng, ngõ xóm, nay bà con ở nhiều xã đã đổ rác vào thùng, tập kết rác đúng giờ theo quy định.

Mạnh Thắng