Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, từ năm 2005 đến nay, xã An Cầu đã tranh thủ các nguồn vốn lãi suất thấp cho 332 lượt hộ nghèo vay phát triển kinh tế; 171 lượt học sinh, sinh viên vay vốn học tập; hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho hơn 500 lượt người; hỗ trợ xóa 13 nhà dột nát cho hộ nghèo… Sau 9 năm tỷ lệ hộ nghèo của An Cầu giảm được 5,59% (từ 14,83% năm 2005 xuống 9,24% năm 2014). Như vậy, để An Cầu trở thành xã NTM, tỷ lệ hộ nghèo của An Cầu phải giảm thêm 6,24% và thời gian phải mất đến 10 năm nữa.

Cái khó của An Cầu theo đồng chí Phạm Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã là: số hộ thoát nghèo chưa bền vững, tỷ lệ tái nghèo còn cao vì số hộ nghèo là người già cả, cô đơn, người tàn tật, ốm đau nhiều. Trong số 168 hộ nghèo thì có tới 113 hộ là người già cả, cô đơn, người tàn tật (chiếm 67,26%). Một số gia đình sinh con một bề gái vẫn sinh con thứ 3, có hộ con cái khá giả nhưng vẫn tách hộ cho bố mẹ già, người mắc tệ nạn xã hội nhiều, giá cả thị trường gia tăng cũng là những nguyên nhân khiến các hộ rơi vào hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo có nguy cơ tái nghèo.

Khi cùng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh xuống khảo sát và trao quà một số hộ nghèo của xã An Cầu chúng tôi mới thấy hết được nỗi thống khổ của người nghèo, nguyên nhân chính khiến cuộc sống của họ cứ quẩn quanh với cái nghèo dù đã được hưởng nhiều chính sách giảm nghèo của Đảng, Nhà nước. Gần 30 năm nay, bà Lê Thị Ngơi, thôn Lương Cầu, 83 tuổi, mắt mờ, chân chậm phải sống cùng người con gái đã 55 tuổi bị khuyết tật, ngoài 4 sào ruộng khoán, 2 mẹ con bà được trợ cấp gần 500.000 đồng/tháng. Sống lâu trong khó khăn, thiếu thốn bà Ngơi thành quen dù con trai bà có ngôi nhà cao tầng khang trang, vững chãi ngay sát bên.

Nhận món quà do ông Phạm Xuân Thường, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh trao, bà Ngơi xúc động nói: “Nhờ có Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành quan tâm giúp đỡ mẹ con tôi mới thoát cảnh đói nhưng chưa thể thoát nghèo bởi tôi thì già không làm gì ăn, con thì yếu, mong Đảng, Nhà nước nâng mức hỗ trợ hàng tháng cho người nghèo, nâng sớm để chúng tôi được hưởng ngày nào hay ngày đấy”.

Trên đường sang thăm hộ nghèo thứ 2 của xã An Cầu, một vị đại biểu Quốc hội tỉnh nói: “Con cái khá giả mà để bố mẹ sống trong cảnh nghèo như vậy là tội bất hiếu”. Đồng chí Nguyễn Quang Ánh, cán bộ Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Quỳnh Phụ giãi bày: “Tách hộ cho bố mẹ già để hưởng chính sách hộ nghèo phổ biến ở nhiều xã chứ không chỉ ở An Cầu, khổ cho chính quyền xã vì đó là đối tượng khó có thể thoát nghèo”.

Gia cảnh chị Nguyễn Thị Tương, thôn Phú Lương lại khác. Không có một tấc đất cắm dùi, ngôi nhà mà mẹ con chị đang ở xây trên đất lấn chiếm hành lang bảo vệ đê sông Hóa, trong khi đó nhà của em trai bà Tương được bố mẹ cắt cho cũng ở quanh đó. Nguyên nhân là do chị Tương bị chính bố mẹ đẻ phân biệt đối xử. Mẹ đẻ của chị Tương bà Nguyễn Thị Bé bảo: “Con gái đi lấy chồng rồi nên không có đất cho, bố cháu bảo cứ làm liều nhà trên đất của Nhà nước để mẹ con cháu ở”. Trong khi thu nhập của mẹ con chị Tương trông chờ cả vào 3 sào ruộng khoán, bản thân chị đau yếu luôn, con trai mới mất, con gái học hết lớp 9 hiện đang ở nhà chưa có việc làm nên mong muốn trước mắt của chị là được chính quyền xã cấp đất và hỗ trợ tiền để chuyển nhà ra khỏi hành lang bảo vệ đê.

So với năm 2013, số hộ nghèo của An Cầu giảm 21 hộ nhưng số hộ cận nghèo lại tăng 15 hộ. Mục tiêu An Cầu đề ra là đến hết năm 2015 giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống 7%, thu nhập của nhóm hộ nghèo tăng lên 1,2% so với năm 2005. Để đạt được mục tiêu này rất nhiều giải pháp đã được triển khai như: kiên quyết không cho tách hộ đối với những trường hợp già cả mà con cái khá giả, vận động con cái có điều kiện đón bố mẹ về sống cùng; hỗ trợ người nghèo về nhà ở, vốn sản xuất, kinh doanh… nhưng với An Cầu đây là việc làm không dễ dàng. Bởi, với những hộ nghèo già cả, ốm đau không còn sức lao động thì có cho họ vay vốn họ cũng không biết làm gì, mức hỗ trợ về nhà ở quá thấp trong khi người nghèo không có điều kiện kinh tế nên có hộ không dám nhận tiền hỗ trợ. Đồng chí Lương Văn Tám, Bí thư Đảng ủy xã cho rằng: “Với đặc điểm hộ nghèo của An Cầu việc giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống 9,24% như hiện nay và phấn đấu hết năm 2015 giảm xuống 7% là sự cố gắng, quyết tâm lớn, song thời gian tới cần có sự thay đổi về cơ chế, chính sách giảm nghèo”.

Làm sao để xác định chính xác hộ nghèo, nâng cao mức sống cho người nghèo, làm thế nào để giảm nghèo bền vững, biện pháp nào không để gia tăng số hộ cận nghèo đang là câu hỏi cần lời giải đáp không chỉ với An Cầu mà là với tất cả các xã xây dựng NTM. Với vai trò của mình, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh sẽ làm cầu nối đưa ý kiến của cử tri đến với Chính phủ và Quốc hội để cơ chế, chính sách giảm nghèo giai đoạn tới sớm được điều chỉnh phù hợp với thực tế.

Thu Hiền