Thảm kịch ấy không phải lần đầu tiên xuất hiện ở Dải Ga-da bởi vùng lãnh thổ này hãy còn lưu nhiều dấu vết của các cuộc xung đột khốc liệt giữa các phong trào vũ trang Pa-le-xtin và quân đội I-xra-en những năm về trước. Cuộc xung đột giữa phong trào vũ trang Hamas và quân đội I-xra-en bùng phát từ hôm 8-7 được coi là đẫm máu nhất kể từ cuộc xung đột giữa hai lực lượng thời điểm 2008-2009, khi quân đội I-xra-en tấn công Dải Ga-da. Nguồn cơn khởi phát vẫn là do hai bên trả thù lẫn nhau sau vụ ba thanh niên I-xra-en vì bắt cóc và sát hại, sau đó ít lâu một cậu bé Pa-le-xtin được tìm thấy đã bị thiêu sống.

Nhưng xung đột đã bị đẩy đi xa mà đỉnh điểm là việc I-xra-en triển khai lực lượng bộ binh rầm rộ tấn công Dải Ga-da sau nhiều ngày oanh kích bằng không quân và hải quân trong khuôn khổ chiến dịch mang tên “Bảo vệ biên giới”. Động thái quân sự này khiến người ta lo ngại vụ trả thù nói trên chỉ là cái cớ để những nhân vật cực đoan ở I-xra-en một lần nữa tái khởi động “cỗ máy bạo lực” phục vụ cho tham vọng của mình. Các nhân vật bảo thủ trong nội các I-xra-en đang kêu gọi tái chiếm Dải Ga-da, vùng lãnh thổ mà I-xra-en từng rút quân hồi năm 2005.

Tuy nhiên, phong trào vũ trang Hamas không phải là một đối thủ "dễ chơi". Có thông tin cho biết, Hamas đang sở hữu “kho vũ khí khổng lồ” với hàng chục nghìn quả rốc-két. Chính Hamas là bên đã phá vỡ lệnh ngừng bắn ngắn ngủi trong 5 tiếng đồng hồ với I-xra-en mấy ngày trước đây khi phóng đi những quả rốc-két vào lãnh thổ I-xra-en. Hành động này càng tạo đà cho I-xra-en mở rộng chiến dịch tấn công trên bộ vào Dải Ga-da.

Với động thái leo thang tấn công quân sự, cả hai bên đều góp phần đẩy “cỗ xe bạo lực” lăn bánh ở nơi được mệnh danh “thùng thuốc súng”. Một chu kỳ mới của bạo lực lại xuất hiện khiến “thùng thuốc súng” Trung Đông chưa kịp nguội đã lại nóng bỏng trở lại. Và thường dân Pa-le-xtin vô tội chính là những người tiếp tục phải gánh chịu đau thương, mất mát. Một thảm họa nhân đạo đã cận kề ở vùng lãnh thổ này khi dòng người di tản lánh nạn ngày càng đông. Nghiêm trọng hơn, máu đã thấm nhuộm ở Ga-da và con số thương vong chắc chắn sẽ chưa dừng lại.

Cho đến nay, cuộc xung đột đã hơn hai tuần nhưng nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm tìm kiếm một lệnh ngừng bắn vẫn gần như "giậm chân tại chỗ". Trong khi đó, nước bảo trợ chính cho tiến trình hòa bình Pa-le-xtin - I-xra-en là Mỹ, vẫn chưa phát huy được vai trò nào đáng kể ngoài những tuyên bố chung chung. Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma tuyên bố, I-xra-en có quyền tự vệ trước các cuộc tấn công bằng rốc-két “không thể dung thứ” và coi những cái chết của dân thường Pa-le-xtin trong cuộc xung đột này là “thảm kịch”.

Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri cũng được phái tới Trung Đông để thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn giữa hai bên. Nhưng sứ mệnh của ông Giôn Ke-ri sẽ không đơn giản bởi cả hai phía đang dùng bạo lực để theo đuổi những toan tính riêng của mình. Sự phản kháng quyết liệt của Hamas đối với cuộc tấn công của quân đội I-xra-en không chỉ là hành động trả thù đơn thuần, mà có thể nhóm này đang thực thi chiến lược buộc I-xra-en ngồi vào bàn đàm phán. Suốt thời gian Hamas kiểm soát Dải Ga-da kể từ năm 2006 sau khi quân đội I-xra-en rút đi vào năm 2005, vùng lãnh thổ này phải chịu sự kìm kẹp đến nghẹt thở của I-xra-en với việc phong tỏa các cửa khẩu, chặn mọi nẻo đường dẫn tới đây cả đường không, đường bộ lẫn trên biển. Hamas và I-xra-en từ xưa tới nay vẫn là hai đối thủ không “đội trời chung”, tuy nhiên, mục tiêu mà phong trào Hamas vẫn tuyên bố là tiêu diệt Nhà nước I-xra-en có thể coi là điều không tưởng. Trong khi đó, tình trạng kinh tế sa sút, tài chính kiệt quệ cùng với việc mất đi sự ủng hộ của các nước trong khu vực, nhất là Ai Cập, đã buộc Hamas phải thay đổi chương trình nghị sự kháng chiến. Còn I-xra-en cũng không muốn bỏ lỡ cơ hội làm suy yếu khả năng chiến đấu của lực lượng vũ trang Hamas và loại bỏ lực lượng này. 

Tuy nhiên, căn cứ vào tiền lệ từng xảy ra ở khu vực, có thể sau cao trào của cuộc xung đột hiện nay sẽ là một thỏa thuận ngừng bắn nào đó đạt được giữa hai bên. Nhưng cứ nhìn vào bản chất của cuộc xung đột Pa-le-xtin và I-xra-en từ trước tới nay, sẽ không ai dám mong chờ sẽ có một thỏa thuận ngừng bắn dài lâu.

Trường hợp xấu hơn nữa có thể xảy ra là lịch sử lặp lại - I-xra-en tái chiếm Dải Ga-da. Và đây chắc chắn sẽ là một trở ngại lớn đối với tiến trình hòa bình Trung Đông mà bấy lâu cộng đồng quốc tế chật vật thúc đẩy.

Nên cho dù xảy ra kịch bản nào trong hai kịch bản trên cũng đều chưa thể mở ra lối thoát cho cuộc xung đột dai dẳng giữa Pa-le-xtin và I-xra-en. Bạo lực đáp trả bạo lực có nguy cơ trở thành một “quy luật” nguy hiểm đè nặng và đeo bám cả hai dân tộc. Ánh sáng cuối đường hầm ở thời điểm hiện nay có lẽ vẫn là một thỏa thuận toàn diện không chỉ thúc đẩy chấm dứt sự thù địch mà còn phải bao gồm các biện pháp cụ thể giúp tái khởi động tiến trình hòa bình Trung Đông đang bị đình trệ.

                                                                                                 Theo qdnd.vn