Tuyến đê ven sông Trà Lý đi qua các xã Ðông Hòa (Thành phố), Trọng Quan, Ðông Dương, Ðồng Phú (Ðông Hưng) những năm gần đây xuống cấp nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do tuyến đê trên có nhiều bãi tập kết vật liệu xây dựng nên hàng ngày có rất nhiều xe cơ giới chở vật liệu vượt quá tải trọng cho phép đi trên đê. Có mặt tại đê ven sông Trà Lý thuộc xã Ðồng Phú (Ðông Hưng) vào một ngày cuối tháng 10/2014, chỉ trong vòng gần một giờ đồng hồ, chúng tôi đã chứng kiến hàng chục xe tải chở vật liệu xây dựng đi qua. Theo một số người dân ở đây tình trạng này diễn ra đã lâu, do lưu lượng xe ô tô chở quá tải trọng chạy nhiều nên mặt đê đã bị rạn, sụt lún khiến việc đi lại của nhân dân gặp khó khăn. Ðếm sơ qua khu vực này cũng có hàng chục bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng, trong quá trình khai thác, sử dụng, chủ bến đã không coi trọng các quy định về bảo vệ đê điều. Nhiều bến, bãi nằm trong khu vực hành lang bảo vệ đê, chủ bến đã tận dụng tối đa diện tích mặt bằng để tập kết khiến vật liệu tràn ra cả mặt đường đê. Không những thế, tại một số cơ sở sản xuất gạch, chân đê được biến thành sân phơi và là nơi tập kết gạch “lý tưởng”. 

Huyện Tiền Hải có 4 tuyến đê xung yếu là đê tả Hồng Hà, đê hữu Trà Lý, đê biển số 5 và đê biển số 6. Những năm qua, trên 4 tuyến đê này thường xuyên xảy ra tình trạng vi phạm về đê điều nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Ðiển hình như tại xã Nam Hải, Nam Hồng thuộc đê tả Hồng Hà người dân tự ý làm nhà, công trình phụ, lều quán sát chân đê; đào xẻ chân đê, đào đất trong hành lang bảo vệ đê tại xã Nam Phú thuộc đê biển số 5, xã Ðông Quý thuộc đê cửa sông hữu Trà Lý, xã Ðông Long thuộc đê biển số 6... Việc ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm của chính quyền địa phương chưa thường xuyên, liên tục và kiên quyết đã làm cho mặt đê ngày càng hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Còn tại bến Hiệp, xã Quỳnh Giao (Quỳnh Phụ) từ nhiều năm nay đã tồn tại nhiều bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng. Tại nơi bốc xếp, vận chuyển vật liệu, phương tiện đỗ đậu lộn xộn, lấn chiếm lòng đường gây cản trở các phương tiện qua lại.

Mặc dù tình trạng vi phạm Luật Ðê điều trên địa bàn tỉnh khá phức tạp song theo thống kê tình hình vi phạm Luật Ðê điều của Chi cục Ðê điều và Phòng, chống lụt bão, từ đầu năm đến nay mới kiểm tra, phát hiện 39 trường hợp vi phạm. Trong đó, 23 trường hợp làm nhà, hàng quán; 2 trường hợp đào đất trong phạm vi bảo vệ đê; chứa vật liệu xây dựng 1 trường hợp; 2 trường hợp chặt cây chắn sóng và 11 trường hợp vi phạm khác. Phần lớn các vi phạm này đều là vi phạm cũ từ những năm trước chưa giải quyết. Ðến nay, mới xử lý được 9/39 trường hợp vi phạm. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm Luật Ðê điều vẫn diễn ra phổ biến trước hết là do ý thức chấp hành pháp luật của người dân còn hạn chế. Chính quyền một số địa phương chưa sâu sát trong việc kiểm tra, phát hiện, xử lý và báo cáo các cấp có thẩm quyền để xử lý. Việc ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm thiếu kiên quyết, chưa kịp thời dẫn đến chưa xử lý dứt điểm vi phạm cũ thì đã phát sinh vi phạm mới. Có những vụ vi phạm Luật Ðê điều, các ngành chức năng đã lập biên bản xử lý nhiều lần nhưng các chủ bến, bãi, hộ dân vẫn tái phạm. Nhiều trường hợp lực lượng quản lý đê điều đã thông báo các vụ vi phạm nhiều lần với chính quyền địa phương nhưng không được xử lý dứt điểm.

Trước thực trạng trên, ngày 18/10/2013, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2266/QÐ-UBND về việc “Phê duyệt Quy hoạch bến bãi trung chuyển, kinh doanh cát và vật liệu xây dựng ven sông trên địa bàn tỉnh đến năm 2020”. Theo đó, đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh quy hoạch 67 cụm bến bãi, diện tích quy hoạch 1.378.020m2. UBND tỉnh yêu cầu UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các đơn vị chức năng và UBND xã, phường, thị trấn tiến hành rà soát, đình chỉ, thu hồi những văn bản, hợp đồng, thỏa thuận dưới mọi hình thức và xây dựng kế hoạch giải tỏa, chấm dứt hoạt động tất cả các bến bãi không nằm trong quy hoạch, trước ngày 31/12/2014.

Mới đây nhất, ngày 22/10/2014, UBND tỉnh đã ra Thông báo về việc ngăn chặn, xử lý dứt điểm tình trạng xe quá tải trọng đi trên đê vi phạm Luật Ðê điều, yêu cầu  các địa phương, ngành chức năng thực hiện tuyên truyền, kiểm tra, lập barie để hạn chế xe quá tải, xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của pháp luật. Yêu cầu các chủ bến, bãi, các đơn vị, cá nhân kinh doanh có sử dụng xe cơ giới phục vụ vận chuyển vật liệu, hàng hóa đi trên đê ký cam kết với chính quyền địa phương về việc sử dụng xe đúng trọng tải theo quy định, thường xuyên tu bổ, sửa chữa lại mặt đê bị hư hỏng do vận chuyển vật liệu, hàng hóa gây ra. Rà soát, giải tỏa và dừng hoạt động bốc xếp trung chuyển hàng hóa, vật liệu tại các bến, bãi chưa được cấp phép và thu hồi giấy phép kinh doanh đối với những bến, bãi được cấp phép nhưng vi phạm các nội dung theo quy định. Thông qua đó giải tỏa các bến, bãi không nằm trong quy hoạch, từng bước chấn chỉnh, nâng cao hiệu lực công tác quản lý nhà nước, bảo đảm trật tự, an toàn và hiệu quả đối với hoạt động kinh doanh bến, bãi ven sông.

Trước thực trạng vi phạm Luật Ðê điều hiện nay và sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, các cấp, các ngành chức năng, đặc biệt là chính quyền các địa phương có tuyến đường đê đi qua cần nâng cao ý thức, trách nhiệm trong công tác quản lý đê; đồng thời cần có những biện pháp đồng bộ, quyết liệt ngăn chặn, xử lý nghiêm để chấm dứt tình trạng vi phạm Luật Ðê điều trên địa bàn tỉnh. 

Ngọc Mai