Sông Hậu Rộc dài khoảng 2,5km, bắt đầu từ cống Đa Cốc đến tiếp giáp với sông Lập Ấp; bề rộng của sông trung bình 10m, có chỗ 15m. Người dân hai xã Nam Bình và Bình Thanh phản ánh, tình trạng bèo tây dày đặc, kín mặt sông tồn tại từ năm 2012 đến nay. Ông Hoàng Trọng Cương ở thôn Đa Cốc (xã Nam Bình) cho biết: Bèo phủ kín mặt sông từ đoạn cầu Chăn Nuôi đến gần điểm đấu nối với sông Lập Ấp, nếu đặt một tấm ván mỏng lên mặt sông người lớn có thể đi qua được. Chưa có ai kiểm nghiệm chuyện đi qua mặt sông như lời ông Cương nói nhưng cách nói ấy hàm ý cho thấy mật độ bèo trên sông Hậu Rộc dày như thế nào. Thực tế, bèo ken kín mặt sông, làm cho dòng chảy bị ách tắc. Tất cả tồn dư thuốc bảo vệ thực vật nhiều mùa nông dân phun phòng trừ sâu bệnh cho lúa đều dồn đổ xuống con sông khiến nguồn nước không còn an toàn. Thêm vào đó, một số người dân thôn Khả Phú sống gần con sông xả rác trên bờ và tràn cả xuống lòng sông càng làm cho nước sông bị nhiễm bẩn. Rác trên bờ, bèo dày đặc dưới sông là nơi trú ngụ, phát triển lý tưởng của chuột. Mặc dù sau dồn điền đổi thửa, con đường hai bên bờ sông Hậu Rộc được đắp rộng khoảng 1,5m, đủ cho chiếc xe kéo tay của bà con đi lại vận chuyển thóc lúa và vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp nhưng khi chúng tôi đi xe máy muốn kiểm tra dọc đoạn sông này thì không thể đi nổi, phải đi bộ vì mặt đường gồ ghề và nhiều hố, hang chuột bị đào nham nhở.

Nguồn nước trên sông Hậu Rộc bị bèo làm ách tắc ô nhiễm đến đâu thì đến nay chưa có một số liệu khoa học nào chứng minh song với nhiều bà con nông dân gieo cấy lúa phải sử dụng nguồn nước từ con sông này phản ánh thì gây viêm, ngứa ngoài da khi lội xuống ruộng cấy. Chị Đỗ Thị Hương (thôn Khả Phú, xã Bình Thanh) đang cấy gần 3 sào ruộng gần con sông cho biết: Nếu không đi ủng và đeo găng tay cao su để cấy thì ngứa ngáy không thể chịu nổi. Còn ông Lê Văn Tuyền, Trưởng thôn Đa Cốc (xã Nam Bình) thì phân trần: Việc sản xuất lúa của bà con trong thôn có ruộng khu vực sông Hậu Rộc gặp nhiều khó khăn, bất cập trong điều tiết nước làm cho lúa kém phát triển, chuột nhiều cắn phá đồng ruộng dẫn đến năng suất lúa giảm từ 20 - 30% so với canh tác ở những nơi khác. Hơn 3 năm qua (2012 - 2015), khúc sông bị bèo làm ách tắc dòng chảy và nạn chuột phá hoại đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc thâm canh gần 20ha lúa của thôn Khả Phú và khoảng 19ha lúa của thôn Đa Cốc khiến cho người dân rất bức xúc và ý kiến, kiến nghị nhiều lần tại các cuộc tiếp xúc với đại biểu HĐND huyện, HĐND xã.

Rác cùng với bèo đang “giết chết” dòng sông Hậu Rộc.

Vì đâu đoạn sông Hậu Rộc từ cầu Chăn Nuôi đến gần tiếp giáp với sông Lập Ấp bị bèo phủ kín gây ách tắc dòng chảy gần 1km kéo dài nhiều năm như vậy? Đây là con sông giáp ranh hai xã Bình Thanh và Nam Bình, phục vụ sản xuất của nhân dân hai thôn Khả Phú và Đa Cốc nên thuộc quyền quản lý của cả hai xã. Đặt câu hỏi với ông Trần Văn Nhu, Chủ nhiệm HTX DVNN xã Bình Thanh về việc giải tỏa dòng chảy trong các chiến dịch làm thủy lợi đông xuân hàng năm, ông Nhu cho hay: Sông Hậu Rộc chỉ phục vụ tiêu úng cho cánh đồng của thôn Khả Phú, còn lại phục vụ chính cho việc tưới, tiêu của cánh đồng xã Nam Bình. Hàng năm, HTX đều tổ chức giải tỏa nhưng không xuể do mặt sông rộng, bèo quá nhiều. Để giải tỏa đòi hỏi tốn nhiều kinh phí và công lao động trong khi kinh phí của địa phương rất hạn hẹp. Gần đây, chúng tôi đã huy động nhân lực, dùng hóa chất phun diệt bèo để giải tỏa toàn bộ phần sông được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện phân định giao nhưng một số bà con thôn Khả Phú giữ lại một ít bèo để phục vụ chăn nuôi nên một thời gian sau bèo lại nở rộ và lan ra mặt sông.

Đặt cùng câu hỏi với ông Nguyễn Văn Hiệu, Chủ nhiệm HTX DVNN xã Nam Bình, ông Hiệu cho biết: Năm 2013, sau khi Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện chỉ đạo, địa phương đã chi hơn 17 triệu đồng để tổ chức giải tỏa toàn bộ đoạn sông được giao. Tuy nhiên, do xã Bình Thanh không giải tỏa triệt để nên bèo lại trôi, tràn ra đoạn sông của xã đã giải tỏa. Từ đó đến nay, mỗi đợt làm thủy lợi đông xuân, xã Nam Bình đều tổ chức thu vớt, giải tỏa, bảo đảm thông thoáng cho dòng sông. Ông Hiệu khẳng định, đoạn sông Hậu Rộc giáp ranh giữa hai xã hiện nay ngập bèo và rác trách nhiệm giải tỏa thuộc về xã Bình Thanh.

Cả hai xã (Bình Thanh và Nam Bình) đều cho rằng đã làm tốt trách nhiệm của mình trong việc bảo đảm cho dòng sông Hậu Rộc thông thoáng, bảo đảm tưới, tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Song trên thực tế, sông Hậu Rộc vẫn bị ách tắc gần 1km, ô nhiễm do bèo và rác thải suốt nhiều năm qua. Thông tin tìm hiểu từ hai địa phương về cách giải phóng vật cản trên sông này mà phóng viên Báo Thái Bình có được thì nguyên nhân dẫn đến thực trạng này là do cách thức, phương pháp giải tỏa bèo bồng của hai địa phương không thống nhất, đồng bộ và triệt để. Thế nên, dù hao tiền tốn của, nhân công cho công tác giải tỏa dòng chảy nhưng hiệu quả thì vẫn chỉ như “bắt cóc bỏ đĩa”. Dòng sông vẫn đang “chết dần” vì bèo.

Thời điểm này, nông dân hai thôn Khả Phú và Đa Cốc chuẩn bị kết thúc gieo cấy vụ lúa xuân năm 2016. Niềm vui khi cấy xong thửa ruộng và mơ về một mùa vụ bội thu của bà con nông dân chưa thể có được bởi vẫn còn đó nỗi lo lúa bị ngập úng nếu mưa lớn xảy ra và nạn chuột hoành hành. Người dân hai xã rất tin và mong chờ kết quả chỉ đạo của huyện để trả lại sự thông thoáng cho dòng sông.

Khắc Duẩn