Đầu tháng 1 – 2011, Huyện uỷ Tiền Hải tổ chức tổng kết 4 năm thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí  Minh”. Trong nhiều tấm gương tập thể, cá nhân tiêu biểu, hội  nghị đã biểu dương khen thưởng đảng viên trẻ gốc giáo Trương Văn Trị, thuộc Đảng bộ xã Nam Thịnh. Đây là một trong 8 cá nhân xuất sắc với thành tích năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, đi đầu trong nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học thuần dưỡng thành công cá vược  nước mặn để nuôi trong vùng nước ngọt cho hiệu quả kinh tế cao– mở ra hướng đi mới cho ngành nuôi trồng thuỷ hải sản ở khu vực phía Bắc.

Lập nghiệp gian khó như “Vược vào nước ngọt”

Sinh năm 1980 tại xã Nam Chính trong một gia đình thuần nông, tốt nghiệp PTTH năm  1998, năm 2003 được đứng trong hàng ngũ của Đảng, tốt nghiệp loại ưu trường Trung cấp nuôi trồng thuỷ hải sản Bắc Ninh rồi về làm việc tại Viện nghiên cứu Thuỷ sản I (Cát Bà - Hải Phòng). Đó là những nét chấm phá thuở ban đầu lập nghiệp của Trương Văn Trị. Những tưởng đã “An cư lạc nghiệp”, nhưng mỗi khi nhớ tới quê hương, nơi có lăng thờ Nguyễn Công Trứ- người có công lập địa, khai sinh ra huyện Tiền Hải, thì câu châm ngôn của bậc tiền nhân lại văng vẳng bên tai Trị: “Đã sinh ra ở đất trời; phải có danh gì với núi sông”. Không dám mơ ước cao như vậy mà chỉ mong góp một phần công sức nhỏ bé cho quê nhà, năm 2004 Trị quyết định trở về địa phương.

Những ngày đầu về quê, anh làm một việc tưởng không liên quan đến những thành công sau này, đó là tham gia vào “đội” buôn cá giống. Anh Hoàng Văn Sang, khi đó là chủ nhiệm HTX Nam Cường, đã giúp Trị tìm 1ha để thực hiện ý tưởng mà anh đã ấp ủ bấy lâu. Với sự giúp đỡ của chính quyền, đoàn thể cộng với vay mượn được 4 triệu đồng trả tiền thuê đất, Trương Văn Trị đã bắt tay vào đào ao. Khối lượng đất đào lên anh tìm nơi tiêu thụ để lấy tiền mua giống ương thả.

Từ mùa xuân 2004 đến mùa xuân 2005, Trị đã 6 lần thử nghiệm nuôi cá Vược nước ngọt  nhưng lần nào cũng lỗ. Hết tiền, Trị phải cầm cố cả nhẫn cưới. Không đủ, lại tiếp tục đi năn nỉ vay mượn. Nhiều người, trong đó có cả người thân nghi ngờ ý tưởng của Trị, thậm chí có người coi đó là hoang đường. Nói về những ngày này, Trương Văn Trị ví von:  “Tôi lập nghiệp khổ cực, gian nan giống như chú cá Vược khi đưa vào sống môi trường nước ngọt”.

Thành công và vinh quang

Đến kỳ thử nghiệm thứ 7 (2006) tuy số lãi không nhiều (50 triệu đồng) nhưng niềm vui lớn nhất đã đến với Trị: xây dựng được quy trình chuẩn kỹ thuật ương nuôi. Từ năm 2007, Trại sản xuất cá Vược giống Trương Văn Trị  (nay là Công ty TNHH giống Thuỷ sản Hải Long) thành công cả 2 mặt: Tỷ lệ cá Vược khi ương đạt 95- 98%; tỷ lệ cá giống nuôi nước ngọt sống đạt trên 70%,  mang về số lãi đạt gần 500 triệu đồng/ha. Kết quả thuần hoá cá Vược vào nuôi vùng nước ngọt của Trương Văn Trị  làm ngạc nhiên giới nghiên cứu thuỷ hải sản, gây tiếng vang đến Viện nghiên cứu Hải Sản I và từ Viện, mô hình mới được giới thiệu đến nhiều địa phương trong cả nước.

Đến nay có 20 tỉnh, thành phố, trong đó có cả các tỉnh miền núi như Yên Bái, Lai Châu...  đã về Công ty Hải Long học tập, tiếp thu quy trình công nghệ và mua cá Vược giống về nuôi thả. Sản phẩm cá Vược nuôi nước ngọt trở thành món ăn đặc sản ở nhiều nhà hàng, khách sạn lớn;  là thực phẩm giàu dinh dưỡng trong sinh hoạt của nhân dân,  mang về hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi thả.

Từ một thanh niên nghèo theo đạo thiên chúa giáo, với tinh thần ham mê học hỏi, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm Trương Văn Trị  đã trở thành một chủ doanh nghiệp khá về kinh tế. Chúng tôi đã về đầm bãi của Trị, không còn cảnh lều tranh hút gió, nền đất lạnh giữa cánh đồng nữa, mà thay vào đó là ngôi biệt thự tiền tỷ.

Chàng thanh niên Trương Văn Trị ngày ngày đi chiếc Camrry đời mới để điều hành công việc và theo học Đại học nông nghiệp trên Thành phố.  Có “bát ăn, bát để”, nghĩ đến những gia đình còn gặp khó khăn như bản thân thuở “hàn vi”, Trị tích cực hưởng ứng các phong trào từ thiện, nhân đạo,được cấp uỷ, chính quyền ghi nhận. Với thành tích đạt được Trương Văn Trị  đã vinh dự nhận được nhiều phần thưởng quý giá. Năm 2008 được tặng: giải 3 về sáng tạo trong nghiên cứu, ứng dụng KHKT của Liên hiệp KHKT tỉnh; giải thưởng “Lương Định Của” tại hội nghị thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác khu vực đồng bằng sông Hồng.

Năm 2009 được nhận giải thưởng “Sao thần Nông”, “Tài năng trẻ” tại hội nghị Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc và giải “Gương mặt trẻ Việt Nam”. Năm 2010, Trương Văn Trị  được cử đi dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc tại Thủ đô Hà Nội và được nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Tháng 3/2011, Trương Văn Trị tiếp tục được Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh bầu chọn là 1 trong 10 gương mặt thanh niên tiêu biểu toàn quốc năm 2010.

Một năm nữa (đầu năm 2012) Trương Văn Trị  sẽ hoàn thành chương trình đại học. Cùng với tập trung cho việc học tập, Trị  đang tích cực đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện dự án mở rộng quy mô sản xuất (từ 1ha lên 5,3ha), đầu tư xây dựng  cơ sở hạ tầng trên 7 tỷ đồng, để mùa xuân tới có thể sản xuất những giống cá mà Thái Bình chưa sản xuất được như: cá song, cá sả đất, hồng mỹ, chim biển vàng, hồng đo... bằng quy trình công nghệ mà anh đã nghiên cứu và thử nghiệm thành công.

Chàng trai ở quê hương "tiếng trống năm 30" vừa bước qua cái tuổi “tam thập nhi lập” nhưng đã làm chủ một doanh nghiệp với tổng thu nhập hàng năm lên tới hàng chục tỷ đồng. Nói về bí quyết, anh tâm sự: “Phải có nghị lực và ý chí. Đừng nản chí khi thất bại, hãy tìm kiếm thành công ở chính thất bại. Quan trọng là  phải có tâm, và tin vào những điều có thể...”

Phan Đức Lợi