Lấy lý do Xí nghiệp gạch Tuynel Trà Lý ( thuộc Công ty CP Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình) chỉ thuê đất của nhân dân thời hạn 10 năm và đến tháng 8/2012 hết hạn, thời gian qua một số người dân xóm 10, thôn Thiên Kiều (xã Thái Thọ, Thái Thụy) đã tập trung ngay lối ra vào của Xí nghiệp cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo báo cáo của UBND huyện Thái Thụy: sự việc bắt đầu từ ngày 28/8/2012, đại diện nhân dân thôn Thiên Kiều có đơn gửi UBND xã Thái Thọ và Ban Giám đốc Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý đề nghị giải quyết hợp đồng thuê đất của Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý với nhân dân. Trong khi chính quyền địa phương đang tập trung bàn các phương án giải quyết thì sáng ngày 1/10/2012 khoảng 60 người dân ở thôn Thiên Kiều dựng 1 bạt khoảng 6m², dùng 1 cây gỗ và 1 cọc bê tông chặn ngang đường vào Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý, ngăn không cho người và phương tiện vận chuyển đi vào Xí nghiệp.

Trước tình hình trên, lãnh đạo UBND huyện, đại diện một số phòng ban đã tổ chức họp với Đảng uỷ, UBND xã Thái Thọ, 15 công dân thôn Thiên Kiều và Ban Giám đốc Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý thống nhất bàn phương án giải quyết; đến 13giờ  cùng ngày, nhân dân đồng tình tháo dỡ bạt, chuyển cây gỗ, cọc bê tông đi nơi khác. Nhưng đến 14 giờ 30 phút, một số phụ nữ thôn Thiên Kiều cho rằng Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý  lừa dân nên tiếp tục chở 1,5m³ đá hộc chặn đường vào Xí nghiệp. UBND huyện đã chỉ đạo Công an huyện và chính quyền xã Thái Thọ tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân; đến 17 giờ cùng ngày đã giải toả được số vật cản trên.

Những ngày sau đó, huyện và xã đã vào cuộc tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân, chỉ rõ nội dung các văn bản pháp lý của tỉnh, huyện liên quan đến việc thực hiện dự án xây dựng Xí nghiệp gạch tuynel ở Thái Thọ; tổ chức cho lãnh đạo Xí nghiệp gạch Tuynel Trà Lý họp đối thoại với nhân dân thôn Thiên Kiều nhằm ổn định tình hình. Tuy nhiên, vụ việc vẫn diễn biến phức tạp, hàng ngày có khoảng 40 phụ nữ tập trung ngay lối rẽ vào Xí nghiệp yêu cầu chính quyền các cấp giải quyết quyền lợi mà họ đã kiến nghị trước đó.

Tìm hiểu sự việc được biết: năm 2002, Công ty Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình (nay là Công ty CP Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình) lập dự án xin thuê đất tại thôn Thiên Kiều (xã Thái Thọ, huyện Thái Thụy) để đầu tư xây dựng Xí nghiệp gạch tuynel. Dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư tại Quyết định số 1446/QĐ-UB ngày 29/7/2002. Ngày 15/8/2002, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1617/QĐ-UB thu hồi 34.599 m² đất thuộc địa giới hành chính xã Thái Thọ giao cho Công ty Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình sử dụng vào mục đích đầu tư dây chuyền sản xuất gạch Tuynel; trong đó, diện tích đất lưu không đê là 4.559m² yêu cầu Công ty sử dụng đúng quy định hành lang bảo vệ đê điều, diện tích đất cho công ty thuê là 30.040m² và thời gian thuê đất tính từ ngày Chủ tịch UBND tỉnh ký quyết định đến hết ngày 31/12/2020.

Thời điểm đó, dự án trên đã nhận được sự đồng thuận của UBND xã Thái Thọ, các hộ dân xóm 10 thôn Thiên Kiều có diện tích đất bị thu hồi và thống nhất ký biên bản đền bù giải phóng mặt bằng triển khai thực hiện. Sau khi tiến hành kiểm đếm và lập phương án, UBND tỉnh đã ký Quyết định số 2226/QĐ-UB Phê duyệt dự toán bồi thường giải phóng mặt bằng để xây dựng Xí nghiệp gạch tuynel tại xã Thái Thọ với tổng số tiền 673.366.476 đồng. Số tiền trên cũng đã được chi trả đầy đủ cho các hộ dân đúng theo quy định.

Ngày 16/8/2002, Sở Địa chính (nay là Sở Tài nguyên và Môi trường) đã ký Hợp đồng thuê đất số 68 HĐ/TĐ với bên giao đất là Sở Địa chính và bên nhận đất là Công ty vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình trước sự chứng kiến của lãnh đạo UBND xã Thái Thọ. Như vậy, việc thu hồi đất thực hiện dự án xây dựng Xí nghiệp gạch tuynel ở Thái Thọ của Công ty Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình là đúng quy định của pháp luật. Trong quá trình hoạt động, Công ty đã sử dụng đất đúng mục đích và thực hiện việc sản xuất kinh doanh  theo đúng các quy định của pháp luật.

Và cũng kể từ thời điểm UBND tỉnh ký quyết định thu hồi 34.599,0m² đất giao cho Công ty Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình thuê thì các hộ gia đình, cá nhân không còn quyền và nghĩa vụ đối với diện tích đã bị thu hồi. Kiến nghị của một số hộ dân ở xóm 10, thôn Thiên Kiều nêu Công ty CP Vật liệu  xây dựng và chất đốt Thái Bình trước đây đã thoả thuận với dân thuê đất đến hết tháng 8/2012 và việc UBND xã Thái Thọ vẫn thu các khoản đóng góp của nhân dân trên diện tích đã thu hồi là không đúng với quy định của pháp luật. Việc hàng ngày có khoảng 30-40 người tụ tập ngay lối ra vào cổng Xí nghiệp không chỉ tốn thời gian, công sức của chính mình, gây mất ổn định tình hình an ninh trật tự, mất an toàn giao thông ở địa phương mà còn cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh, vi phạm quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp.

Căn cứ vào những văn bản có tính pháp lý, rõ ràng việc thuê đất của doanh nghiệp tại Thái Thọ được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật nhưng tại sao một số người dân vẫn cho rằng mình vẫn có quyền lợi với diện tích đã thu hồi. Nguyên nhân trước hết là do suốt một thời gian dài xã Thái Thọ không thông báo tuyên truyền, nói rõ để nhân dân biết thẩm quyền thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất là do UBND tỉnh quyết định, khi thu hồi đất đã bồi thường, hỗ trợ cho nhân dân theo quy định và theo đó nhân dân không còn quyền lợi và nghĩa vụ trên diện tích đất đã thu hồi. Đến khi nhân dân thôn Thiên Kiều có ý kiến, kiến nghị về vấn đề hết thời hạn 10 năm thuê đất của Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý nhưng cũng không được xã và đại diện doanh nghiệp trả lời kịp thời, cặn kẽ, thấu đáo. Thậm chí, trong các kỳ họp của cấp uỷ, chính quyền địa phương và các cuộc tiếp xúc cử tri cấp uỷ, chính quyền xã không tập trung trả lời kiến nghị của nhân dân, mặt khác từ năm 2002-2009 vẫn tổ chức thu quỹ trẻ thơ  trên diện tích Công ty Vật liệu xây dựng chất đốt Thái Bình đã thuê. Điều này đã dẫn đến việc một số người dân ngộ nhận về quyền lợi trong việc thu hồi đất đối với Xí nghiệp gạch tuynel Trà Lý.

Ông Phan Đình Dực, Phó Chủ tịch UBND huyện Thái Thụy cho biết: để giải quyết vụ việc không để kéo dài, phức tạp, UBND huyện tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các ngành, cấp uỷ, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội xã Thái Thọ và Công ty CP Vật liệu xây dựng và chất đốt Thái Bình tập trung tuyên truyền, vận động để nhân dân hiểu rõ những văn bản pháp lý của tỉnh, huyện liên quan đến việc thực hiện dự án xây dựng nhà máy gạch Tuynel Trà Lý để ổn định tình hình an ninh trật tự ở địa phương.

Chỉ đạo UBND xã Thái Thọ xây dựng phương án, trả lại ngay toàn bộ các khoản đã thu trên diện tích đã thu hồi để thực hiện dự án, đồng thời đề nghị Công ty cần tích cực cải thiện mối quan hệ giữa người dân và doanh nghiệp, quan tâm hỗ trợ kinh phí xây dựng nông thôn mới, thực hiện chính sách an sinh xã hội đã công bố với nhân dân tại cuộc đối thoại ngày 4/10/2012; trong quá trình sản xuất kinh doanh bảo đảm vệ sinh môi trường, tiết kiệm tài nguyên đất, tuyệt đối không lấy đất canh tác phá vỡ mặt bằng.

Cùng với đó, Công an huyện phối hợp với chính quyền, Ban Công an xã tăng cường lực lượng nắm chắc diễn biến tình hình, xử lý những vấn đề phát sinh đồng thời nhắc nhở, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm pháp luật, gây rối, mất trật tự công cộng và vi phạm công tác đảm bảo an toàn giao thông trên địa bàn theo đúng quy định của pháp luật.

Nguyễn Hình