Cồn Đen hội tụ những lợi thế và tiềm năng về mặt tự nhiên và du lịch không chỉ của Thái Thụy mà của cả Thái Bình. Đây là dải cồn cát dài khoảng 3km, chiều rộng chỗ lớn nhất khoảng 700m, chỗ hẹp nhất 450m; được hình thành do kiến tạo bồi đắp phù sa và bùn cát của sông Trà Lý dưới tác động của dòng chảy giữa sông và chế độ thủy động lực vùng ven biển tạo thành nên có địa hình tương đối bằng phẳng.  Phía Nam của cồn cát hiện nay vẫn đang tiếp tục được bồi tụ và phát triển dài dưới dạng các mũi cát chạy song song với đường bờ.

Cồn Đen nằm trong khu vực dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng (đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới năm 2004). Đến nay khung cảnh tự nhiên trên cồn vẫn hoang sơ, được nhiều người đánh giá là cồn biển đẹp nhất miền Bắc với vùng cảnh quan trải dài bao gồm các bãi cát mịn và khu vực nuôi ngao. Dọc theo cồn cát là dải thông xanh, khu vực phía trong là thảm thực vật còn nguyên sơ, hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển độc đáo. Khu vực này hiện có khoảng 200 loài chim, trong đó có gần 60 loài chim di cư, hơn 50 loài chim nước; nhiều loài chim quý hiếm được ghi trong Sách đỏ thế giới như: cò thìa, mòng bể, rẽ mỏ thìa, cà trắng bắc… Rừng ngập mặn ở đây không chỉ là “bức tường xanh” bảo vệ đê biển, làng xóm khỏi bị tàn phá bởi gió bão mà còn là nơi cung cấp nguồn lợi thủy hải sản phong phú cùng với 500 loài động vật thủy sinh và cỏ biển có giá trị kinh tế cao. Tất cả đã tạo nên vẻ đẹp và sức hấp dẫn lạ kỳ đối với cồn cát này.

Khi đến cồn Đen, du khách vừa thỏa sức tìm hiểu thế giới thiên nhiên ven biển kỳ thú, ngắm những đợt sóng trắng xóa ào ạt xô bờ, tận hưởng những làm gió mát lành từ biển thổi vào. Từ khu du lịch sinh thái cồn Đen, có thể đi dọc các xã ven biển, khám phá quần thể rừng ngập mặn với diện tích gần 4.000 ha, thăm quan Khu lưu niệm đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và một số di tích đình, đền, chùa ở Thái Thụy và thưởng thức món đặc trưng của người dân quê biển như: nộm sứa, gỏi nhệch, nước mắm Diêm Điền…

Với điều kiện thiên nhiên kỳ thú và độc đáo như vậy, cồn Đen thực sự là nơi lý tưởng cho việc phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tham quan, nghiên cứu. Năm 2010, UBND tỉnh đã phê duyệt Quy hoạch chung Khu du lịch sinh thái cồn Đen với diện tích 1.150ha gồm toàn bộ khu vực cồn Đen và một phần diện tích nuôi trồng thủy sản thuộc xã Thái Đô. Theo đó, cồn Đen sẽ được quy hoạch thành khu du lịch sinh thái có bãi tắm biển, khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi giải trí (sân thể thao, khu trượt nước), khu du lịch văn hóa tổng hợp, trung tâm mua sắm, hệ thống cây xanh…

Cũng theo quy hoạch, tại khu di lịch sinh thái cồn Đen sẽ tổ chức các tua, các tuyến kết nối với các khu rừng ngập mặn Thụy Trường, đến các khu du lịch kế cận Đồng Châu, cồn Vành, các điểm du lịch dọc theo sông Trà Lý về Thành phố Thái Bình, đi các điểm di tích lịch sử văn hóa đền, chùa, nhà thờ, khu thờ danh nhân văn hoá ở trong và ngoài tỉnh, du lịch đồng quê, đến các vùng trồng cây ăn quả, nuôi trồng thủy sản.

Nếu chúng ta đi dọc bờ biển từ Móng Cái đến Thừa Thiên Huế, loại hình du lịch nghỉ dưỡng, tắm biển rất nhiều nhưng không nơi nào có rừng ngập mặn đa dạng, phong phú, khung cảnh hoang sơ như ở Thái Thụy. Đây là thế mạnh, điều kiện thuận lợi để địa phương phát triển loại hình du lịch khám phá, nghiên cứu hệ sinh thái biển, rừng ngập mặn. Khu vực này đã có cảng biển, nếu được đầu tư nâng cấp, mở rộng có thể tiếp nhận và trung chuyển các tuyến du lịch đường biển, đường sông trong nước và quốc tế.

Có nhiều cơ hội như vậy, nhưng để đưa cồn Đen trở thành khu du lịch sinh thái theo đúng nghĩa cũng còn không ít thách thức bởi quy hoạch được phê duyệt đến nay hơn 2 năm nhưng đường giao thông nối đê biển ra cồn vẫn đang thi công. Trên khu vực cồn Đen, đường đi lại chủ yếu bằng đường đất, ngoài một trung tâm điều hành sản xuất giống ngao và đồn Biên phòng chưa có dân cư sinh sống nên nguồn nước ngọt phải tự cấp bằng nước mưa, hệ thống điện sử dụng máy phát cục bộ, hệ thống thoát nước chủ  yếu là các mương xây lấy nước phục vụ nuôi trồng thủy sản. Vì vậy, tỉnh và huyện Thái Thụy cần quan tâm đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện quy hoạch, đồng thời tạo cơ chế chính sách khuyến khích thu hút doanh nghiệp vào đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng môi trường cảnh quan xanh-sạch-đẹp, có như vậy mới “đánh thức” được tiềm năng khu du lịch sinh thái cồn Đen, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.

Nguyễn Hình