Khi mang thai tháng thứ 4, P.T.H (Kiến Xương) được phát hiện nhiễm HIV. Bị sốc là tâm trạng chung của những người nhiễm HIV song với phụ nữ đang mang thai thì cái sốc này dường như còn nặng nề hơn. H cho biết rất may là trong những ngày dằn vặt và đau khổ ấy, cô đã được tiếp cận sớm với chương trình điều trị dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con. Từ trạm y tế, cô được giới thiệu lên Trung tâm y tế Kiến Xương. Tại đây, cô được tư vấn thấu đáo, được uống thuốc điều trị dự phòng lây nhiễm HIV cho con. Sau khi sinh một bé trai kháu khỉnh, cô không nuôi con bằng sữa mẹ mà nuôi con bởi nguồn sữa bột được cấp từ chương trình. Cháu bé lớn nhanh, khoẻ mạnh, bụ bẫm, bây giờ bé đã hơn 2 tuổi và không nhiễm HIV. Đó là niềm vui, niềm an ủi lớn nhất của vợ chồng cô. Hiện, cả hai vợ chồng cô cũng đang điều trị ARV tại Trung tâm y tế Kiến Xương.

Bác sỹ Bùi Thị Lanh, Phó khoa kiểm soát nhiễm khuẩn Trung tâm y tế Kiến Xương cho biết: H là 1 trong số 14 thai phụ phát hiện nhiễm HIV trong khi mang thai từ khi chương trình phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con triển khai tại huyện Kiến Xương từ năm 2009 đến nay. Ngoại trừ 4 trường hợp sẩy và xin đình chỉ thai, 10 ca còn lại được điều trị phòng lây nhiễm sang con thì cả 10 cháu bé sinh ra đều đã được loại trừ lây nhiễm HIV từ mẹ. Như vậy, hiệu quả điều trị đạt 100%. Theo nghiên cứu y tế, nếu người mẹ mang thai nhiễm HIV không có can thiệp điều trị, sẽ có 35% số trẻ sinh ra từ các bà mẹ này bị lây nhiễm HIV. Kết quả điều trị thành công ở 100% bà mẹ mang thai nhiễm HIV là một kết quả rất đáng phấn khởi, thắp lên ngọn lửa hy vọng của nhiều gia đình, nhiều bà mẹ đồng thời cũng là nguồn cổ vũ tinh thần, là động lực thôi thúc những cán bộ y tế không ngừng nỗ lực mở rộng chương trình điều trị mang ý nghĩa nhân đạo cao cả này.

Bác sĩ Lưu Thị Ánh Tuyết, Trưởng khoa chăm sóc, điều trị HIV/AIDS, Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh cho biết chương trình điều trị lây truyền HIV từ mẹ sang con được triển khai tại Thái Bình từ tháng 10 năm 2007. Mỗi năm điều trị trung bình gần 20 cặp mẹ con, sau 5 năm triển khai đã có gần 100 cặp mẹ con được điều trị. Ban đầu, chương trình chỉ thực hiện tại Bệnh viện Phụ sản tỉnh, đến nay đã mở rộng điều trị trọn gói tại Bệnh viện đa khoa Kiến Xương đồng thời thực hiện xét nghiệm, phát hiện sớm bà mẹ mang thai tại 15 đơn vị y tế khác là Trung tâm y tế Kiến Xương, Thái Thụy, Vũ Thư cùng 13 bệnh viện đa khoa huyện, thành phố. Là địa phương được chọn triển khai điểm về điều trị dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con, riêng dịch vụ tư vấn, xét nghiệm nhanh cho bà mẹ mang thai còn được triển khai tại 37/37 trạm tế xã, thị trấn huyện Kiến Xương. Từ khi triển khai chương trình đến nay, mỗi năm đã có hàng chục nghìn phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV. Chỉ tính từ tháng 10/2011 đến 31/8/2012, Bệnh viện Phụ sản đã xét nghiệm HIV cho hơn 2500 phụ nữ mang thai, hơn 11 nghìn phụ nữ sinh con, đưa vào điều trị ARV cho 15 cặp mẹ con và chuyển tiếp 11 trẻ tới phòng khám ngoại trú trẻ em (Bệnh viện Nhi). Riêng tại Bệnh viện đa khoa và Trung tâm y tế Kiến Xương, từ đầu năm đến tháng 9 năm 2012, đã có hơn 3500 thai phụ được xét nghiệm, phát hiện 6 bà mẹ mang thai nhiễm HIV, 100% các bà mẹ được tư vấn và điều trị ARV đúng quy định.

Ý nghĩa và hiệu quả chương trình mang lại vô cùng lớn, song khó khăn lớn nhất trong triển khai chương trình hiện nay là việc tuyên truyền, vận động cho phụ nữ mang thai nhất là đối tượng phụ nữ mang thai có nguy cơ cao xét nghiệm phát hiện sớm HIV để đưa vào điều trị kịp thời. Thực tế tại các cơ sở xét nghiệm và điều trị HIV cho thấy có rất nhiều phụ nữ mang thai được tư vấn xét nghiệm HIV tuy nhiên họ không quay trở lại để nhận kết quả. Tình trạng giấu bệnh và khai báo không chính xác thông tin về tên, tuổi, nghề nghiệp vẫn còn phổ biến dẫn đến khó khăn trong quản lý và điều trị HIV/AIDS... Bác sỹ Bùi Thị Lanh cho biết, tại huyện Kiến Xương, có không ít trường hợp phụ nữ theo chồng đi làm ăn xa, mang bầu, sinh con nơi tạm trú. Hết đợt làm ăn, mang con về quê sinh sống, được xét nghiệm mới biết cả vợ chồng và con đều bị nhiễm HIV. Đây là những gia cảnh rất đáng buồn.

Tiếp tục triển khai hiệu quả chương trình, phát hiện sớm phụ nữ mang thai đưa vào điều trị kịp thời, phấn đấu 100% phụ nữ mang thai được tư vấn, xét nghiệm HIV, 100% phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị dự phòng lây truyền mẹ con, 100% trẻ em sinh ra từ các bà mẹ được theo dõi..., đó là những mục tiêu cụ thể trong thực hiện chương trình  phòng lây truyền mẹ con. Lời kêu gọi thiết tha với cộng đồng, với mỗi cặp vợ chồng và từ mỗi bà mẹ: Hãy hành động để không làm mất đi tương lai của con cái mình, không để có thêm những em bé vô tội bị lây nhiễm HIV.

Trần Thu Hương