Về Quỳnh Phụ- một trong những địa phương có diện tích trồng ớt cao nhất tỉnh đang vào thời điểm thu hoạch rộ và ngỡ ngàng trước sự lặng lẽ ngay trên mảnh đất mà chỉ mấy tháng trước đây người dân náo nức, hồ hởi bởi những giá trị kinh tế mà quả ớt mang lại. So với đầu vụ, giá ớt giảm gần 70% và chỉ bằng 1/4 so với giá của vụ trước.

Không những giá giảm mạnh, người trồng ớt còn chịu thiệt hại về sản lượng do ảnh hưởng từ cơn bão số 8. Trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ, bão số 8 đã làm phần lớn diện tích hoa màu, trong đó có cây ớt bị úng ngập, đổ và gẫy cành, rụng hoa khiến cho năng suất và sản lượng giảm mạnh. Năng suất chỉ đạt từ 3 - 4 tạ/sào, giảm 30 - 50% so với vụ đông năm 2011. Hiện, ớt đang được thương lái thu mua với giá 10.000 - 12.000 đồng/kg, đầu vụ giá từ 25.000 - 28.000 đồng/kg và thời điểm giá cao nhất của vụ trước là 47.000 đồng/kg. Ông Trần Đức Hải, người có thâm niên trồng ớt gần 10 năm ở thôn Thượng Xá (Quỳnh Minh) rầu rĩ: Chưa năm nào giá ớt giảm mạnh và nhanh như năm nay. Mấy năm trước, giá ớt cũng có lúc lên, lúc xuống nhưng thấp nhất cũng ở mức 20.000 - 25.000 đồng/kg. 6 sào ớt của gia đình tôi đạt năng suất bình quân 3- 4 tạ/sào, năm ngoái đạt trên 7 tạ/sào nhưng thương lái chỉ mua với giá 10.000 đồng/kg.

Với tình hình như hiện nay, xem ra nông dân thất thu nặng. Giá ớt ngày càng xuống thấp khiến chúng tôi “đứng ngồi không yên”. Anh Đặng Văn Đằng - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp Quỳnh Minh chia sẻ: Giá ớt năm nay không những rẻ mà thương lái còn không mặn mà thu mua. Nếu như vụ trước, thương lái trực tiếp xuống đồng mua ớt thì năm nay bà con phải mang ớt đến các điểm tập kết. Hơn nữa, lại bị thương lái ép giá. Để góp phần ổn định giá thu mua ớt cho bà con nông dân, vụ đông 2012, HTX đã đứng ra bao tiêu sản phẩm ớt với giá cao hơn thương lái từ 300 - 500 đồng/kg.

Tuy nhiên, do phía đối tác là Công ty Nông sản Hải Dương chỉ thu mua với lượng nhỏ nên mỗi ngày HTX cũng chỉ thu mua tối đa 2 tấn, nên ớt trong dân vẫn còn nhiều. Không giấu được sự lo lắng về vụ ớt đông, chị Nguyễn Thị Hoa, thôn Phố Lầy, xã An Ninh nói: Năm nay, đầu vụ thời tiết rất thuận lợi nên cây ớt phát triển tốt, không bị sâu bệnh, hoa nhiều, quả sai, chuẩn bị đến ngày thu hoạch thì bão “Sơn Tinh” phá hoại tất cả thành quả lao động hơn 2 tháng trời của bà con nông dân.

Mặc dù đã có nhiều năm kinh nghiệm trồng ớt nhưng thiệt hại vẫn rất nặng nề. Gia đình tôi trồng 4 sào ớt thì hơn một sào hỏng hoàn toàn, phải nhổ ớt để trồng khoai tây. Diện tích còn lại, năng suất giảm khoảng 40%, đã vậy đến lúc thu hoạch giá lại “lao dốc” từ 28.000 đồng/kg, giờ thương lái chỉ mua 10.000 đồng/kg. Với giá thu mua như hiện nay, người trồng ớt sẽ không có lãi, thậm chí còn bị thua lỗ khi mà giá thuê nhân công, cước vận chuyển cộng với tiền vốn đầu tư đầu vụ khá cao. Hơn nữa, trồng ớt tốn rất nhiều công thu hoạch. Nhà nào trồng ớt cũng phải thuê người hái. Công hái bây giờ từ 100.000 – 120.000 đồng/ngày. Thành ra, mỗi ki lô gam ớt bán ra nếu trừ đi công hái thì không những hòa vốn mà còn lỗ. 4 sào ớt nhà tôi, đầu tư hết hơn 6 triệu đồng, chưa kể công chăm sóc. Với giá bán như hiện tại, gia đình tôi cũng chỉ thu được gần 10 triệu đồng. Trừ chi phí và thuê nhân công hái cũng chẳng còn lãi là bao. Trong khi vụ đông năm 2011, sau khi trừ chi phí, gia đình tôi thu lãi gần 30 triệu đồng từ 4 sào ớt.

Trao đổi với chúng tôi về nguyên nhân giá ớt giảm mạnh, anh Đỗ Văn Quân - chủ cơ sở thu mua ớt, thôn Dục Linh 1, xã An Ninh (Quỳnh Phụ) cho rằng: Trước kia trung bình mỗi ngày, cơ sở của anh thu mua 30 - 40 tấn ớt tươi xuất khẩu, hiện nay chỉ còn khoảng 10 tấn và phụ thuộc rất lớn vào thị trường Trung Quốc. Năm nay, nông dân Trung Quốc mở rộng diện tích trồng ớt, hơn nữa lại trùng vụ thu hoạch với Ấn Độ. Do giá ớt năm 2011 cao, nông dân lãi lớn, nhiều nơi bà con mở rộng diện tích trồng ớt, nhất là các tỉnh, thành phía Namon> nên cung đã vượt cầu. Hơn nữa ớt chủ yếu được xuất sang Trung Quốc, do đó thị trường rất bấp bênh. Các “chủ ớt” phía Việt Namon> chỉ có vai trò đầu mối cung ứng, hưởng hoa hồng nên thường bị phía đối tác ép giá.

Nhiều năm qua, ớt là loại cây mang lại thu nhập cao cho bà con nông dân. Vậy, làm sao giúp người nông dân thoát khỏi vòng lẩn quẩn, cứ “được giá mất mùa, được mùa rớt giá, thậm chí mất mùa mất giá” chính là bài toán khó, rất cần sự vào cuộc của các cấp, các ngành nhằm hạn chế thiệt hại cho nông dân do biến động giá cả như hiện nay, giúp người dân phát triển, gắn bó với cây ớt một cách bền vững.

                                 Bài, ảnh:  Đức Dũng