Đối với Thái Bình, cùng với thắng lợi đạt các chỉ tiêu cơ bản về phát triển kinh tế - xã hội, năm 2012 đã khép lại với tín hiệu vui trong lĩnh vực đảm bảo ATGT. Cả ba chỉ số: số vụ, số người chết và số người bị thương đều giảm, đặc biệt trong giao thông đường thủy tuyệt đối an toàn, không xảy ra vụ tai nạn nào. Thành tích đáng ghi nhận, tuy nhiên đi sâu tìm hiểu thì giao thông thủy vẫn tiềm ẩn mất ATGT đòi hỏi các ngành, các cấp, đặc biệt cấp cơ sở phải vào cuộc tích cực, quyết liệt hơn nữa.

Những ngày cuối năm, chúng tôi có dịp cùng đi với đoàn liên ngành (Thanh tra GTVT, Công an, phòng công thương huyện) tiến hành công tác kiểm tra chấp hành trong lĩnh vực giao thông đường thủy tại huyện Tiền Hải. Bến đầu tiên chúng tôi dừng chân tại xã Nam Hải do chủ bến Đoàn Văn Thăng làm chủ đò. Chưa nói đến phương tiện, chỉ nhìn bằng mắt thường đã nhận ra vi phạm, toàn bộ hành khách đi đò đều không mặc áo phao, trên đò cũng không có phao cứu sinh. Thành viên đoàn kiểm tra, Đội trưởng đội 4 (Thanh tra giao thông - Sở GTVT) nói với chủ đò, tại sao nhắc nhở nhiều lần và vừa mới bị xử phạt 2,5 triệu đồng mà vẫn không chịu chấp hành quy định pháp luật. Phương tiện của chủ đò Vũ Văn Thủy (xã Nam Hồng) mới được đại tu lại nên trông mới và bề thế. Ông Thủy xuất trình 5 loại thủ tục giấy tờ, trong đó có bằng thuyền trưởng, máy trưởng, đăng kiểm... Theo đó đò của ông Thủy được phép chở 22 người, trọng lượng hàng đến 5 tấn. Trên phương tiện có 24 phao cứu sinh, nhưng không thấy hành khách mang áo phao. Trả lời về số áo phao được cấp phát cho người đi đò, chủ đò mở kho mang ra đủ 24 áo phao, lau sạch trình đoàn kiểm tra.

Tại xã Nam Phú, Phó chủ tịch UBND xã Trần Văn Kim cho biết, chủ bến là ông Vũ Thành Lập còn chủ phương tiện lại là ông Đinh Văn Cảnh - người Nam Định nên địa phương gặp khó khăn trong quản lý. Thời điểm đoàn đang kiểm tra, đò của ông Cảnh đang ở đầu phía Namon> Định nên chỉ có thể kiểm tra bến. Theo quan sát của chúng tôi, nhà chờ của bến chưa đạt yêu cầu và tại bến chưa niêm yết công khai giá vé đi đò. Mới qua ba bến đò đã dễ dàng nhận thấy sự thiếu tuân thủ pháp luật của chủ các bến, chủ phương tiện đò ngang. Trong khi lượng khách qua đây tương đối lớn, nhất là vào dịp lễ, tết, cuối năm. Trên chuyến đò của ông Thủy, lượng khách khoảng 15 người và theo ông Thủy mùa này vắng khách nên tần suất xuất bến khoảng 60 phút/chuyến.

Hưởng ứng Năm ATGT 2012, tỉnh ta đã vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ, hiệu quả. Ngay từ đầu năm, trong tháng 2 và tháng 3, Tỉnh ủy đã có hai văn bản số 10 và 412 về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp bảo đảm trật tự ATGT, trong đó có giao thông thủy nội địa. Trong tháng 4/2012, UBND tỉnh cũng ban hành Kế hoạch số 21 và mới đây là văn bản số 2843 ngày 28/11/2012 tăng cường thực hiện các giải pháp trọng tâm cho lĩnh vực này. Các lực lượng chức năng, trong đó nòng cốt là công an, thanh tra giao thông thường xuyên tiến hành tuyên truyền, kiểm tra, hướng dẫn nhắc nhở chủ phương tiện và người lái đò các bến khách ngang sông.

Năm 2011, đã kiểm tra 350 lượt bến khách ngang sông, đình chỉ hoạt động 21 lượt bến vi phạm, lập 12 biên bản xử phạt gần 6 triệu đồng. Bước sang năm 2012, tính đến tháng 9, chỉ riêng lực lượng Thanh tra giao thông tỉnh đã lập 17 biên bản vi phạm hành chính, xử phạt trên 21 triệu đồng (tăng 500% so với cùng kỳ năm 2011). Tại sao cơ quan chức năng có biện pháp “mạnh” như vậy mà vẫn tồn tại các vi phạm. Trước hết do các chủ phương tiện, người điều khiển đò cũng như hành khách chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do thời gian đấu thầu bến bãi, phương tiện quá ngắn (từ 1 - 2 năm) nên khi trúng thầu, các chủ phương tiện chỉ quan tâm đến lợi ích thu nhập, không quan tâm đầu tư trang thiết bị an toàn, nâng cấp phương tiện, cải tạo đường lên xuống bến. Nếu có đầu tư cũng chỉ là hình thức chống đối, mua phao cứu sinh cũ nát không đảm bảo kỹ thuật hoặc mua thiết bị cứu sinh thì chỉ để trong kho, khi nào có đoàn kiểm tra mới đưa ra. Còn hành khách muốn được việc nên không để ý đến sự an toàn, thậm chí cho rằng việc mặc áo phao là “rách việc”. Đặc biệt, một số cấp ủy, chính quyền địa phương có bến đò hoạt động chưa quan tâm đúng mức đến lĩnh vực này, cá biệt có nơi thiếu hợp tác với các ngành chức năng của tỉnh và huyện trong việc kiểm tra, xử lý các đơn vị, cá nhân hoạt động vận tải thuỷ vi phạm các quy định về ATGT. Nghị quyết 88/NQ-CP quy định rõ tại điểm b, khoản 2, mục III “Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu trách nhiệm nếu để xảy tai nạn đò ngang trên địa bàn quản lý...”, nhưng khi được hỏi dường như ít chủ tịch xã nắm được điều này.

Tai nạn đường thủy ít xảy ra, nhưng nếu đã xảy ra hậu quả thường thảm khốc hơn đường bộ. Bởi thường số người bị chết, bị thương nhiều hơn,  nặng hơn (do không biết bơi, do hoảng loạn níu kéo nhau...), tài sản thường ít khi tìm lại được do khó khăn trong khâu trục vớt. Đối với tỉnh ta, mặc dù năm 2012 không có vụ nào xảy ra, nhưng  trước đó đã từng có những vụ việc đau lòng nên không thể chủ quan, lơ là. Tới đây, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong bảo đảm ATGT nói chung, đường thủy nói riêng như lời đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh kết luận, cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành huy động tối đa nguồn lực, thực hiện nghiêm túc chỉ đạo, vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa... để đạt được mục tiêu bảo vệ tính mạng, sức khỏe và tài sản cho nhân dân khi tham gia giao thông, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Bài, ảnh: Phan Lợi