Trong những năm gần đây, công tác quản lý Nhà nước về đất đai luôn được xã hội đặc biệt quan tâm. Vì vậy, hàng năm, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) với chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai thường xuyên tổ chức thanh, kiểm tra về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất. Nhờ đó, tình trạng buông lỏng quản lý, sử dụng đất tuỳ tiện… từng bước được đẩy lùi, khiếu kiện, tranh chấp đất đai ngày càng giảm, góp phần bảo đảm ổn định xã hội và thúc đẩy sự phát triển kinh tế của địa phương.

Theo ông Nguyễn Xuân Khánh - Phó Giám đốc Sở TN&MT, thì công tác quản lý Nhà nước về đất đai là nhiệm vụ khó khăn và phức tạp. Bởi vậy, thời gian qua, Sở đã nỗ lực trong việc hoàn thành mục tiêu và kế hoạch đề ra. Hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai tiếp tục được duy trì. Trong năm 2012, Sở đã hoàn thành lập quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2011- 2015) của tỉnh trình Chính phủ; chỉ đạo các huyện, thành phố và các xã, phường, thị trấn lập quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011- 2020, kế hoạch kỳ đầu 2011- 2015. Tổ chức kiểm tra, nắm bắt tình hình, ban hành kế hoạch và đôn đốc các địa phương thực hiện, phấn đấu hoàn thành công tác dồn điền đổi thửa năm 2012. Tăng cường phối hợp xử lý vướng mắc, tồn tại trong giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình trọng điểm, như: Dự án Trung tâm y tế tỉnh, làng trẻ SOS, Trung tâm Điện lực, các công trình đê điều phòng chống lụt bão, các dự án đầu tư vào khu, cụm công nghiệp và công trình phúc lợi. Thẩm định, trình UBND tỉnh 153 hồ sơ giao đất, cho thuê, thu hồi, gia hạn quyền sử dụng đất, điều chỉnh mục đích sử dụng đất 173,3 ha; thẩm định, trình UBND tỉnh ký cấp 205 giấy chứng nhận, diện tích 145,9 ha cho các tổ chức kinh tế, cơ quan.

Thời gian gần đây, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý sử dụng đất đai đã có những chuyển biến tích cực. Cơ chế, chính sách về quản lý sử dụng đất ngày càng hoàn thiện và chặt chẽ hơn. Tuy vậy, hầu hết các địa bàn được thanh tra đều có vi phạm về quản lý sử dụng đất đai. Trong năm 2012, Thanh tra Sở mới chỉ tổ chức thanh, kiểm tra tại 97 tổ chức, cá nhân đã phát hiện 62 tổ chức, cá nhân vi phạm, chiếm 63%, chủ yếu sử dụng đất không đúng mục đích; chưa làm thủ tục cho thuê đất, giao đất, chuyển nhượng đất; cấp đất không đúng thẩm quyền; sử dụng đất chậm tiến độ… Đã thu hồi trên 52.000 m² đất vi phạm; cho gia hạn thời gian đầu tư trên 665.220 m² đất; bổ sung, chuyển mục đích sử dụng 9.347 m² đất; yêu cầu 7 tổ chức làm thủ tục cho thuê 57.300 m² đất; đồng thời xử phạt hành chính trên 200 triệu đồng. Bên cạnh đó, qua giải quyết 16 đơn thư khiếu nại, tố cáo, Thanh tra Sở đã phát hiện 6 doanh nghiệp, tổ chức sử dụng, cho thuê đất không đúng mục đích, lấn chiếm đất, cho thuê đất không đúng thẩm quyền với diện tích hàng chục nghìn mét vuông. Chỉ với gần 10 cán bộ thanh tra thuộc Sở, trong khi số lượng các tổ chức, đơn vị, cá nhân sử dụng đất trên địa bàn toàn tỉnh lại quá nhiều nên đã không thể “phủ kín” việc thanh, kiểm tra. Vì vậy, tại nhiều địa phương, nhất là cấp xã, phường, thị trấn, tình trạng chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất vẫn còn buông lỏng; nhất là trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; chất lượng, hiệu quả, hiệu lực của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn nhiều hạn chế, gây lãng phí về thời gian, kinh phí thực hiện dẫn tới kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hầu hết không đạt chỉ tiêu đề ra.

Đến nay mới chỉ có 81/286 xã, phường, thị trấn cơ bản hoàn thiện việc lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, vẫn còn 60 xã, phường, thị trấn chưa triển khai thực hiện. Quy hoạch sử dụng đất ở nhiều địa phương thiếu đồng bộ hoặc chỉ mang tính thống kê, chưa cập nhật  với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển các ngành nên dẫn tới tính khả thi thấp. Tình trạng giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất không đúng quy hoạch, kế hoạch vẫn diễn ra, chưa có sự kiểm soát triệt để. Việc công bố quy hoạch còn mang tính hình thức, chưa huy động được sự tham gia, giám sát của cộng đồng, chưa tuân thủ đầy đủ trình tự, thủ tục trong quá trình thực hiện, nên khi tổ chức thực hiện quy hoạch, bồi thường và giải phóng mặt bằng đã phát sinh một số vụ khiếu nại, tố cáo. Nhiều dự án đã và đang tồn tại dưới dạng quy hoạch treo hoặc phải thu hồi, hoặc phải tạm dừng để rà soát, xử lý gây khó khăn cho cuộc sống của người dân trong vùng được quy hoạch và thiệt hại về kinh tế cho các tổ chức, cá nhân sử dụng đất. Đây cũng chính là những nguyên nhân chính phát sinh khiếu nại, tố cáo của công dân về đất đai.

Nhằm đẩy mạnh công tác quản lý Nhà nước về đất đai, Sở TN&MT đã xác định nhiệm vụ trọng tâm năm 2013 là: Triển khai thực hiện quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2011- 2015) cấp tỉnh theo đúng phê duyệt của Chính phủ; chỉ đạo hoàn thành cơ bản công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (lần đầu) trên địa bàn toàn tỉnh; phát huy hiệu quả cải cách thủ tục hành chính giải quyết kịp thời nhu cầu sử dụng đất vào mục đích phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao chỉ số PCI của tỉnh; hoàn thành dự án quản lý đất đai tại Quỳnh Phụ, Kiến Xương, Thành phố theo đúng cam kết với Ngân hàng Thế giới; tăng cường thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, chấn chỉnh, đưa công tác cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất thuộc thẩm quyền của cấp huyện theo đúng quy định của pháp luật… Để đạt được mục tiêu đó, ngoài sự nỗ lực của toàn thể cán bộ, nhân viên ngành TN&MT cần sự chung tay, phối hợp của các cơ quan chức năng có liên quan, qua đó góp phần khắc phục những bất cập về cơ chế, chính sách cũng như xử lý kịp thời những vi phạm trong quản lý sử dụng đất đai…

Bài, ảnh: Minh Nguyệt