Giữa cái nắng như thiêu, như đốt của những ngày cuối hè, chúng tôi về Thái Thành. Lúa mùa trà sớm đã lên xanh mơn mởn. Chủ nhiệm HTX Phạm Hùng Khiên cho biết: Đây thực sự là bước đột phá mới  trong sản xuất nông nghiệp của địa phương. Từ năm 2008 trở về trước, trên diện tích 416 ha đất nông nghiệp, cả năm bà con chỉ cấy hai vụ lúa. Đồng đất nhiễm chua mặn nên năng suất lúa chưa bao giờ vượt được ngưỡng 12tấn/ha.

Suốt thời gian dài, lãnh đạo địa phương trăn trở tìm nhiều cách đưa cây vụ đông vào đồng đất  để tăng thu nhập cho bà con nhưng đều không thành. Đến năm 2009, khi tỉnh, huyện có chủ trương mở rộng diện tích cây đậu tương trên đất hai lúa, Thái Thành quyết tâm làm cuộc chuyển đổi lớn trong sản xuất. Chủ trương của xã là bố trí cơ cấu giống lúa, thời vụ gieo cấy hợp lý để đạt đồng thời 2 mục tiêu: Vừa tăng năng suất lúa, vừa đưa được cây đậu tương vào gieo trồng. Do đó, đề án sản xuất được xây dựng liên hoàn cho cả năm. Hành động cải tổ đầu tiên là vận động xã viên thay đổi bộ giống. Vụ xuân cấy 100% trà xuân muộn, lấy giống lúa lai làm chủ lực, chiếm khoảng 70%. Vụ mùa tăng diện tích trà sớm, giống lúa thuần, lúa chất lượng cao chiếm chủ yếu.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho bà con chủ động trong sản xuất,  HTX đã mở 8 điểm cung ứng toàn bộ nguồn thóc giống và thuốc BVTV có chất lượng theo hai phương thức trả chậm hoặc trả tiền ngay. Tận dụng lợi thế về nguồn nước tưới, HTX xây dựng đề án đẩy lịch thời vụ gieo cấy lúa sớm hơn lịch chung 11 ngày vừa để mở rộng diện tích cây vụ đông, nhất là cây ưa ấm;  tránh được lứa sâu đục thân cuối vụ bảo đảm năng suất cao. Bên cạnh đó, HTX tích cực hướng dẫn bà con thực hiện  bón phân cân đối, hợp lý, bón lót sâu, bón thúc sớm, tập trung phòng trừ sâu bệnh khi đến ngưỡng. Kết quả “đất đã không phụ công người”, năm 2009, lần đầu tiên Thái Thành đạt đỉnh cao năng suất lúa 12,46 tạ/ha, cao hơn các xã trong khu vực.

Sau khi có quỹ đất trồng cây vụ đông ưa ấm, Ban chỉ đạo sản xuất tổ chức họp dân, phân bổ diện tích thực hiện cho 7/7 thôn; phân công hội phụ nữ phụ trách 3 thôn, hội nông dân đảm nhiệm 4 thôn. Đồng thời, công khai các cơ chế hỗ trợ: ngoài 50% giống đậu tương huyện hỗ trợ, HTX-UBND xã hỗ trợ 50% giống còn lại. HTX còn ra 13 thông báo, hướng dẫn chuyên đề về sản xuất cây vụ đông. Do chỉ đạo tập trung, quyết liệt nên cũng trong năm 2009, toàn xã có 726 hộ dân tham gia trồng đậu tương trên đất hai lúa với tổng diện tích 62,1 ha. 7/7 thôn đều sản xuất trên vùng tập trung quy mô lớn, năng suất đạt bình quân từ 35 đến 50 kg/sào.

Như vậy, sau nhiều năm để trắng đồng, Thái Thành đã đạt được bước tiến mới trong sản xuất vụ thứ 3. Tuy mới ở mức khiêm tốn song điều đáng mừng là đã làm thay đổi cơ bản tập quán canh tác của bà con. Với nếp canh tác mới, vụ lúa xuân năm 2010, Thái Thành tiếp tục được mùa, năng suất lúa bình quân đạt 69tạ/ha, tăng 1,7 tạ/ha so với năm 2009. Đây cũng là lần đầu tiên địa phương tổ chức thành công mô hình gieo sạ hàng trên diện tích 18 ha, năng suất đạt cao hơn lúa cấy nên bà con rất phấn khởi. Được khích lệ, cả cán bộ và nhân dân quyết tâm chung sức, đồng lòng đạt bằng được mục tiêu gieo trồng 130 ha cây  vụ đông, trong đó có 120 ha cây ưa ấm.

Anh Khiên cũng không giấu nổi  sự phấn khởi, khoe với chúng tôi: Trong tháng 6, khí thế lao động sản xuất ở Thái Thành diễn ra sôi nổi, trên khắp các cánh đồng tổ chức đồng thời 4 việc: gặt lúa xuân, gieo mạ, làm ruộng, cấy lúa mùa sớm. Công tác tổ chức, chỉ đạo điều hành sản xuất từ xã đến thôn được làm chi tiết, cụ thể; cùng với việc kiểm tra đôn đốc sát sao, liên tục bổ khuyết kịp thời ở từng giai đoạn như kiểm tra quỹ đất gieo mạ mùa, cấy lúa mùa sớm. Do thời vụ cấp bách, hai năm nay HTX có sáng kiến tổ chức nghị mời toàn bộ chủ máy làm đất của xã và các cùng cán bộ thôn để phổ biến tình hình, động viên khuyến khích họ thúc đẩy nhanh hơn tiến độ làm đất, ưu tiên những vùng cấy lúa mùa sớm. Nhờ những biện pháp chỉ đạo sáng tạo, quyết liệt, đến ngày 3/7, 120 ha lúa mùa sớm của Thái Thành đã hoàn thành việc gieo cấy. Và đến 10/7, toàn bộ 416 ha lúa mùa toàn xã đã lấp kín đồng, bà con chuyển trọng tâm sang chăm sóc. Từ thành công của mô hình gieo sạ vụ lúa xuân, vụ mùa này, xã tiếp tục chỉ đạo bà con sạ hàng 25 ha tại những vùng tập trung thuận lợi tưới tiêu nước, nhằm tăng hiệu quả, giảm chi phí sản xuất, làm tiền đề nhân rộng cho những năm sau.

Hiện nay, toàn bộ diện tích lúa mùa của Thái Thành đang sinh trưởng và phát triển tốt dự kiến đến 10/9, sẽ trỗ xong; đến 26/9, bà con sẽ bắt tay vào trồng vụ đông. Hy vọng, từ nay đến cuối vụ, thiên nhiên sẽ “chiều lòng người” để người nông dân nơi đây giành thêm một vụ lúa thắng lợi và gặt hái “mùa vàng” ở vụ thứ 3.

Nguyễn Hình