Năm nay, mới vào hè nhưng đã xuất hiện nhiều ngày liên tục nắng nóng như đổ lửa, mới gần 10 giờ sáng, nhiệt độ đã lên tới 34 – 350C, báo hiệu một mùa mưa bão cực đoan so với các năm trước. Trong những ngày này, Tiền Hải cũng đang chạy đua với thời gian, gấp rút giải quyết di dân tại vùng xung yếu ngoài đê biển thuộc xã Đông Long, một “điểm nóng” mà mỗi khi mùa mưa bão đến luôn là nỗi lo thường trực của chính quyền và người dân.

Cùng lãnh đạo xã, chúng tôi đã về thăm “công trường” xây dựng “khu đô thị mới” Đông Long. Mặc dù thời tiết khắc nghiệt, nhưng 117 hộ đủ điều kiện di dời vẫn tấp nập xây cất, hoàn thiện để kịp về nơi ở mới trước ngày 30/6/2013. Đi đến đâu, chúng tôi cũng được bà con chào mời vui vẻ, chân tình. Tại gia đình cụ Giang Minh Xuân, 81 tuổi, một trong 7 hộ về nơi ở mới trước ngày 30/4, cả cụ ông, cụ bà đều ra tiếp khách. Cụ ông tâm sự: tại vùng xung yếu ngoài đê biển Đông Long, từ khi cha sinh mẹ đẻ, cứ vào mùa mưa bão là bà con  đều nơm nớp lo âu.

Sợ nhất là cơn bão số 5 năm 1986, gió to sóng lớn, nhà nhà, người người lo giữ được mạng sống là quý lắm rồi. Bão số 8 (tháng 10/2012) cũng là cơn bão mạnh, nước biển dâng cao, bà con khu ngoài bãi Hưng Long Nam kịp thời sơ tán vào trong đê, người và tài sản vẫn bảo đảm an toàn, chỉ thiệt hại hoa màu. Biến đổi khí hậu mỗi năm một gia tăng, đời mình vất vả đã đành, phải nghĩ cho đời con, đời cháu nên bà con chúng tôi bảo nhau hưởng ứng cuộc vận động của xã, huyện mà tình nguyện bỏ nơi ở cũ vào trong đồng, xây dựng cuộc sống mới. Chúng tôi thật lòng cảm ơn Đảng và Nhà nước, các cấp, các ngành đã quan tâm, tạo điều kiện cho bà con thoát khỏi nơi đầu sóng, ngọn gió, thoát khỏi lo âu mỗi khi mùa bão lũ tràn về.

Di dân vùng xung yếu ngoài đê biển Đông Long là một trong 2 dự án di dân đã được HĐND tỉnh phê duyệt từ năm 2005, giao cho UBND huyện Tiền Hải làm chủ đầu tư. Thực hiện chủ trương này, Tiền Hải đã chỉ đạo xã Đông Long tìm và quy hoạch vùng đất cao, gần với đường liên xã, cách trụ sở UBND xã chưa đầy 500 m, gần hệ thống trường học, Trạm Y tế xã, thuận lợi cho đời sống, sản xuất của bà con.

Bằng nguồn kinh phí di dân, địa phương đã tổ chức lấp trũng, xây dựng cơ sở hạ tầng (đường trục, ngõ xóm, điện nước) khá khang trang, nhân dân trong xã đã quen gọi đây là “khu đô thị mới” của xã. Kết hợp với quy hoạch xây dựng nông thôn mới, Đông Long đã quy hoạch và xây dựng 1 chợ mới kề bên khu di dân càng làm tăng sự nhộn nhịp, đông vui ở nơi vùng sâu, vùng xa ven biển này.

Từ 12/2012, Ban quản lý dự án di dân huyện phối hợp với Đảng ủy, UBND và các ban, ngành, đoàn thể xã Đông Long tiến hành tuyên truyền, vận động nhằm thay đổi nhận thức cho bà con vùng xung yếu ngoài đê. Đồng thời tiến hành phân loại các nhóm đối tượng di dân; phổ biến công khai các chế độ hỗ trợ. Tiến hành nhiều bước khác như: phổ biến các thủ tục thu hồi đất, thủ tục xin nhận đất tại nơi tái định cư, tiến hành kiểm đếm tài sản, cây cối trên đất thổ cư cũ.

Do làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, công khai, minh bạch chế độ hỗ trợ nên đến ngày 7/3/2013, tại khu bãi ngoài đê biển Đông Long  117 hộ/148 hộ đã có đơn tình nguyện xin được nhận đất của dự án di dân. Trong điều kiện kinh phí có nhiều khó khăn, Ban quản lý dự án phối hợp với xã vẫn làm tốt công tác giải ngân hỗ trợ được hơn 10,5 tỷ đồng/tổng số 20,9 tỷ đồng (theo phương án hỗ trợ 2 đợt).

Được xã và Ban quản lý dự án tạo mọi điều kiện thuận lợi, đến nay tại khu ở mới có 68 hộ đã cơ bản xây dựng xong nhà ở, trong đó 11 nhà xây từ 2 – 3 tầng, còn lại nhà 1 tầng (100% nhà mái bằng). Gia đình cụ Giang Minh Xuân là một trong 7 nhà hoàn thành sớm nhất đã về nơi ở mới, 12 hộ sau khi nhận tiền hỗ trợ, xin được mua đất, xây dựng ngoài khu tái định cư. Số hộ còn lại đang đẩy mạnh thi công để hết tháng 6 hoàn thành các hạng mục chính. Gia đình bà Tô Thị Chuộng, mặc dù có nhiều khó khăn, song để thực hiện nghiêm túc cam kết với xã, bà đã chuyển tài sản vào ở nhờ nhà bà con trong đê, xin được nhận đất và xây dựng nhà tại khu định cư khi con trai bà hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương.

Để sớm hoàn thành Dự án di dân vùng xung yếu ngoài đê, Đảng ủy, UBND xã Đông Long đang tiếp tục tuyên truyền để số hộ còn lại có sự nhận thức đầy đủ mục đích, ý nghĩa của dự án. Đông Long còn có những giải pháp ổn định lâu dài, bền vững cho nhân dân trong diện di dời, như đề nghị Nhà nước ưu tiên cho các hộ di dời được nhận khoán chăm sóc, bảo vệ rừng trên đất đã thu hồi (nếu họ có nhu cầu).

Đối với hộ chính sách và hộ nghèo, đề nghị tỉnh và huyện vận dụng chính sách hỗ trợ diện tích ao liền kề đất ở như vườn liền kề để xã thu hồi dứt điểm đất đai ở khu vực di dân... Quá trình thực hiện Dự án di dân ngoài bãi đê biển vùng xung yếu có một số phát sinh mới cần giải quyết hợp tình, hợp lý. Vì vậy huyện Tiền Hải và xã Đông Long đề nghị tỉnh cho phép bổ sung quy hoạch kéo dài khu đất tái định cư để giải quyết các trường hợp tồn tại.

Đức Lợi