Một ngày giữa tháng 8, chúng tôi về Vũ Hội gặp một số chủ cơ sở sản xuất và người bán bún, trên nét mặt của họ đều thể hiện sự buồn rầu và nỗi lo âu. Chị Mai Thị Huê, chủ cơ sở sản xuất bún quy mô lớn của xã cho biết: “Gia đình tôi 3 đời nay đều làm bún, trước kia làm thủ công sau đó chuyển sang sản xuất bằng máy nên năng suất tăng gấp nhiều lần. Để có sợi bún tươi ngon, tôi lựa chọn gạo rất kỹ, ngâm ủ và sản xuất theo một quy trình khép kín, không cho bất cứ một chất phụ gia nào, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trước đây, bún của cơ sở sản xuất ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó với sản lượng 1 tấn/ngày, vậy mà giờ lượng tiêu thụ giảm chỉ còn 5 tạ/ngày, thu nhập cũng giảm theo. Ngoài người trong gia đình, hai vợ chồng thuê thêm 5 lao động đảm nhận từng công đoạn, họ gắn bó với mình từ lâu giờ gặp khó khăn cũng không nỡ cho ai nghỉ mà phải cố duy trì sản xuất vừa để giữ nhân công, giữ mối hàng, mong sớm vượt qua giai đoạn khó khăn này”.

Cùng tâm trạng với chị Huê, chị Vũ Thị Minh chia sẻ: “Tôi làm nghề này mấy chục năm nay nhưng chưa bao giờ bún lại ế ẩm như bây giờ. Một số cửa hàng ăn nhập hàng đều đặn từ nhiều năm cũng cắt giảm mạnh lượng mua, lý do họ đưa ra là ít khách vào ăn bún. Thu nhập của cả gia đình chỉ trông chờ vào nghề bún, mình làm ăn lâu dài phải giữ uy tín nên tuyệt đối không cho một loại hóa chất nào vào. Thấy người tiêu dùng quay lưng lại với sản phẩm của mình, chúng tôi rất buồn bởi mình làm ăn chân chính mà lại bị vạ lây vì một số cơ sở sai phạm, ảnh hưởng đến uy tín của cả một làng nghề”.

Còn bà Nguyễn Thị Cường, quê ở Vũ Hội, bán bún ở chợ Bo (Thành phố Thái Bình) than thở: “Từ ngày có thông tin bún của một số cơ sở trong miền Namon> nhiễm chất độc hại, bún Vũ Hội ế ẩm lắm, người bán phải chào mời liên tục. Mỗi khi khách mua hàng e dè hay hỏi có cho chất gì vào bún không, tôi phải ăn thử để họ yên tâm. Trước đây, mỗi ngày tôi bán từ 1 đến 1,3 tạ, lãi từ 100.000 - 130.000 đồng nhưng giờ ngồi chợ cả ngày may ra được từ 50.000 - 70.000 đồng”.

Theo lời bà Mai Thị Hương, cán bộ phụ trách khuyến công của xã: Vũ Hội có nghề làm bún truyền thống lâu đời và đã được UBND tỉnh cấp bằng công nhận làng nghề chế biến lương thực, thực phẩm: bún, miến, bánh đa. Bún của Vũ Hội ngon, dẻo, dai nổi tiếng trong vùng. Toàn xã hiện có 21 cơ sở làm bún quy mô lớn và một số cơ sở nhỏ với sản lượng xuất bán ổn định mỗi ngày đạt từ 20 đến 30 tấn, vào dịp mùng 5/5 hay rằm tháng 7 âm lịch, ngày lễ, ngày tết lượng tiêu thụ tăng gấp từ 2 đến 3 lần.

Sản phẩm làm ra phần lớn cung cấp cho thị trường Thành phố Thái Bình, ngoài ra cung cấp cho Kiến Xương, Tiền Hải và tiêu thụ ở Nam Định, Hà Nội. Nghề làm bún nơi đây phát triển mạnh đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 250 - 300 lao động. Ông Trần Doanh Liễu, Phó Chủ tịch UBND xã Vũ Hội cho biết: “Mặc dù đã có thông tin chỉ có sản phẩm bún của một số cơ sở trong miền Nam chứa chất Tinopal nhưng cũng ảnh hưởng đến hoạt động của làng nghề, lượng bán ra giảm mạnh nên thu nhập của người lao động cũng giảm theo. Hiện nay, người làm bún trong xã rất lo lắng, họ rất muốn minh oan cho mình nhưng không biết nói với ai, bà con mong muốn cơ quan chức năng sớm vào cuộc, kiểm nghiệm công bố kết quả để  người tiêu dùng tin tưởng, yên tâm sử dụng sản phẩm của làng nghề như trước đây”.

Qua trao đổi, những người làm bún ở Vũ Hội đều khẳng định: họ không cho bất kỳ một loại chất cấm hay phụ gia nào vào sản phẩm của mình. Còn ông Tô Khánh Nhựa, Phó Chi cục trưởng Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm (Sở Y tế) cho biết: “Thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, hàng tháng Chi cục đều tiến hành kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm của các cơ sở sản xuất bún trên địa bàn tỉnh, hiện không phát hiện chất phụ gia như hàn the, foocmon trong các mẫu kiểm nghiệm. Để xác định được chất tinopal trong bún là rất khó cần một quy trình kỹ thuật phức tạp, máy móc hiện đại và phải do Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia mới xác định đúng được, còn với Chi cục ở địa phương chưa đủ điều kiện để kiểm nghiệm. Tuy nhiên, vừa qua Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã công bố kết quả giám sát an toàn thực phẩm đối với sản phẩm bún, bánh phở… tại một số địa phương trong cả nước. Đối với những tỉnh phía Bắc chưa phát hiện chất Tinopal trong bún”.

Mặc dù đã có những thông tin công bố ban đầu, tuy nhiên hiện nay không chỉ người dân làng bún ở Vũ Hội mà còn nhiều làng nghề, cơ sở sản xuất bún khác vẫn lao đao, lo lắng vì lượng bán sản phẩm sụt giảm, thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến uy tín chỉ vì số ít cơ sở làm ăn sai phạm. Họ cũng chẳng biết tính sao và làm gì khi người tiêu dùng lo sợ quay lưng lại với sản phẩm của mình mặc dù đó là sản phẩm bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Vì vậy, các cấp, các ngành cần tăng cường kiểm tra, giám sát, sớm công bố kết quả kiểm nghiệm ở từng địa phương và có biện pháp xử lý nghiêm những cá nhân, cơ sở sản xuất bún độc hại, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo đảm công bằng cho những cơ sở làm ăn chân chính, thúc đẩy sản xuất phát triển

Bài, ảnh: Nguyễn Hình