Điểm đến đầu tiên của chúng tôi là gia đình cụ Hà Đạo Uẩn, cán bộ lão thành cách mạng tiền khởi nghĩa, thôn Cổ Đẳng. Ở tuổi 92 nhưng cụ Uẩn rất minh mẫn, hoạt bát. Cụ hào hứng, say sưa kể về phong trào cách mạng sục sôi của Đồng Tiến ngày ấy. Ngược dòng thời gian, trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, dưới ách đô hộ của thực dân phong kiến, nhân dân Đồng Tiến bị áp bức, bóc lột nặng nề đến cùng cực. Chính vì vậy, khi có cán bộ của Đảng đến tuyên truyền, giải thích, chỉ ra những bất công, nguyên nhân của đói khổ, bần hàn thì quần chúng nhân dân đã nhanh chóng giác ngộ, từ đây phong trào Việt Minh được nhen nhóm và bùng lên ngọn lửa cách mạng. Khi tổng khởi nghĩa nổ ra, lực lượng Việt Minh của xã đã chuẩn bị đầy đủ mọi mặt từ dao, kiếm, giáo mác, gậy gộc đến lương thực, cờ, khẩu hiệu… cuồn cuộn kéo về huyện lỵ Phụ Dực biểu dương lực lượng và giành chính quyền về tay nhân dân, thành lập Ủy ban cách mạng lâm thời.

Khi kháng chiến chống Pháp bùng nổ, để lãnh đạo cách mạng, tháng 2/1947 Chi bộ đảng Đồng Tiến ra đời lãnh đạo nhân dân vừa kháng chiến, vừa kiến quốc. Dưới sự lãnh đạo của Chi bộ, nhân dân trong xã, mà nòng cốt là đội dân quân du kích đã xây dựng các thôn trang chiến, giữ vững và phát triển vùng tự do. Chỉ sau một tháng (từ cuối tháng 8 đến cuối tháng 9/1950), Chi bộ đã lãnh đạo quân dân Đồng Tiến đào 160.000 m3 đất làm hào giao thông, đắp 140.000 m3 lũy và ụ chiến đấu; rào 3.500 m dậu tre, làm 12 cổng ở các làng cùng hàng chục vạn mũi chông tre để xây dựng “pháo đài” chiến đấu vững chắc. Do đó, quân dân Đồng Tiến đã đánh thắng nhiều trận càn quét của thực dân Pháp và bọn tay sai. Nhiều cán bộ, đảng viên, dân quân du kích trong xã đã nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với ý chí “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, bám đất, bám dân, tổ chức đánh địch, bảo vệ Đảng, bảo vệ thành quả cách mạng. Nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh như: Nguyễn Văn Riệm, Phạm Văn Ất…

Trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, Đồng Tiến là hậu phương vững chắc, chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến. Nhiều người con của Đồng Tiến đã chiến đấu trên mọi chiến trường, lập nhiều chiến công xuất sắc, nhiều người đã anh dũng hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc. Toàn xã có 239 liệt sĩ, 168 thương binh, bệnh binh.

Nối tiếp những truyền thống vẻ vang của lớp cha anh đi trước, trong những năm đổi mới vừa qua càng thể hiện rõ nét sự lãnh đạo của Đảng, Đồng Tiến luôn là đơn vị mạnh của huyện cả về xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phát triển kinh tế và xây dựng hạ tầng nông thôn. Bí thư Đảng ủy xã, Đỗ Quang Khính vui mừng cho biết: “Đảng bộ Đồng Tiến vinh dự và tự hào với truyền thống cách mạng vẻ vang của các lớp thế hệ đi trước. Những năm qua, Đồng Tiến không ngừng nỗ lực vươn lên trên mọi lĩnh vực. Bài toán phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo được Đảng bộ, chính quyền xã giải đáp bằng nhiều quyết sách đúng đắn, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế như: tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; tăng hệ số sử dụng đất; xây dựng nông thôn mới (NTM).

Với hướng đi đúng đắn, Đồng Tiến đã đạt nhiều kết quả quan trọng trong phát triển kinh tế. Hiện cụm công nghiệp Đập Neo thu hút 23 cơ sở sản xuất, mỗi năm chế biến trên 70.000 tấn lương thực, tạo việc làm cho 250 lao động; 2 công ty may tạo việc làm thường xuyên cho trên 800 lao động với thu nhập từ 2,5 - 4 triệu đồng/người/tháng. Năng suất lúa luôn đạt trên 130 tạ/ha/năm, là một trong những địa phương dẫn đầu huyện về phát triển cây vụ đông với các cây chủ lực như: bí xanh, dưa hấu, khoai tây, rau màu các loại, góp phần nâng cao đời sống của người dân.

Không chỉ phát triển mạnh về kinh tế, xã Đồng Tiến còn đạt nhiều thành tựu trong lĩnh vực văn hóa, xã hội. Các trường học, Trạm Y tế đều đạt chuẩn quốc gia; nhiều tuyến đường liên thôn, xóm được bê tông hóa bằng sức dân, trong đó nhân dân thôn Cổ Đẳng đã tự nguyện đóng góp tiền của, ngày công lao động bê tông hóa trên 3 km đường giao thông nông thôn (chiếm 80%), thôn Cao Mộc cứng hóa gần 2 km, thôn Đông Hòe trên 1 km… Ngân sách xã đã đầu tư trên 1 tỷ đồng đắp 41 km đường giao thông trục chính nội đồng, nhân dân tự nguyện đóng góp trên 4,5 tỷ đồng đào đắp hơn 15.000 m³, hiến 20 m² đất nông nghiệp/khẩu để làm thủy lợi nội đồng. Mặc dù không phải xã điểm xây dựng NTM của tỉnh, huyện nhưng với sự cố gắng, nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, đến nay xã đạt 12/19 tiêu chí; phấn đấu trong năm 2013 sẽ đạt thêm 2 tiêu chí và hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM vào năm 2015.

Ghi nhận những đóng góp của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Đồng Tiến trong kháng chiến, năm 2003, Nhà nước đã phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống Pháp. Phát huy truyền thống anh hùng, nhân dân Đồng Tiến đang viết tiếp những trang sử vẻ vang trong công cuộc đổi mới để xứng đáng với thế hệ cha anh đi trước, những người đã hiến dâng cả cuộc đời cho Tổ quốc.

Bài, ảnh: Minh Nguyệt