Nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho những nạn nhân chất độc hóa học da cam do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam, giúp họ hòa nhập cộng đồng, Bộ Y tế đã triển khai dự án “ Phục hồi chức năng tại cộng đồng cho nạn nhân chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam”. Ba tỉnh Thái Bình, Quảng Ngãi, Đồng Nai thực hiện dự án. Tại Thái Bình, dự án triển khai thực hiện tại huyện Quỳnh Phụ.

Dự án tập trung vào các hoạt động: cung cấp các dịch vụ (mổ chỉnh hình, dụng cụ trợ giúp, tập luyện PHCN), chuyển giao kiến thức về PHCN (phục hồi chức năng) cho nạn nhân và gia đình tại cộng đồng, tăng cường năng lực chuyên môn và quản lý dịch vụ PHCN cho nạn nhân tại cơ sở điều trị và đào tạo về PHCN, tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe liên quan đến PHCN cho nạn nhân, hướng dẫn PHCN cho nạn nhân.

Sau khi tiếp nhận dự án, Sở Y tế đã tham mưu cho UBND tỉnh ra quyết định thành lập Ban điều hành dự án tỉnh, cùng với ngành y tế, các đơn vị như sở Giáo dục đào tạo, Lao động thương binh xã hội, Hội nạn nhân chất độc da cam/điôxin, Hội liên hiệp phụ nữ cũng là thành viên Ban điều hành và trực tiếp tham gia các hoạt động của dự án. Năm 2009, dự án đã đi vào hoạt động.

Khởi động cho các hoạt động tại cộng đồng là cuộc điều tra về tình hình người khuyết tật trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ. Hơn 200 cộng tác viên được lựa chọn của dự án là cán bộ y tế địa phương, thành viên hội nạn nhân chất độc da cam, thành viên trong gia đình người khuyết tật đã tham gia tích cực vào cuộc điều tra.

Qua điều tra ở 55217 hộ gia đình trong huyện (100% số hộ gia đình toàn huyện), số hộ gia đình có người khuyết tật là 6181 hộ (tỷ lệ 11,2%), có 6571 người khuyết tật (có hộ có 2, 3 người khuyết tật), trong đó người  khuyết tật về vận động chiếm 66%, khuyết tật về nghe chiếm 24,9%, khuyết tật nhìn 34,2%, nói 22%, nhận thức 22,2%.

Đánh giá của cuộc điều tra cho biết có 95,1% người khuyết tật có khó khăn trong hòa nhập xã hội, 55% người khuyết tật khó khăn trong lao động sản xuất. Về nhu cầu can thiệp y tế, có 66% số người khuyết tật vận động; 36,3% người khuyết tật về nhìn và 22,2% người có nhận thức hạn chế cần được can thiệp y tế. Cuộc điều tra cũng thực hiện đánh giá về số người khuyết tật cần khám và điều trị, cần dụng cụ trợ giúp. Với sự điều tra cụ thể này, Ban điều hành dự án đã xây dựng kế hoạch chi tiết để triển khai những hoạt động can thiệp thiết thực và có hiệu quả nhất cho các đối tượng.

Song song với các hoạt động tuyên truyền, vận động các ban, ngành đoàn thể và cộng đồng cùng tham gia vào hoạt động của dự án và các hoạt động hỗ trợ người khuyết tật thông qua các cuộc hội thảo cấp tỉnh, huyện, các hoạt động chuyên sâu như chuyển giao kiến thức và hướng dẫn PHCN cho nạn nhân cũng đang được triển khai.

Tháng 7/2010, đội ngũ cán bộ y tế huyện Quỳnh Phụ đã được các giảng viên đến từ Trường Đại học y Hà Nội, Bệnh viện Nhi Trung ương, Đại học y tế công cộng tập huấn kiến thức về đánh giá nhu cầu PHCN của nạn nhân chất độc da cam, kiến thức về PHCN, phương pháp PHCN... Cùng với các bài giảng dạy lý thuyết, học viên còn được hướng dẫn thực hành trực tiếp.

Để chuẩn bị cho chương trình hướng dẫn tập luyện PHCN cho người khuyết tật tại gia đình, sau khoá tập huấn cho cán bộ y tế xã, Ban điều hành dự án tiếp tục tổ chức tập huấn kiến thức và kỹ năng PHCN cho cộng tác viên tại cộng đồng ở 7 cụm xã trong huyện.

Căn cứ vào số lượng người khuyết tật tại từng địa phương, Ban quản lý dự án huyện phân công nhiệm vụ cụ thể trong việc hướng dẫn PHCN cho các cộng tác viên, hoạt động hướng dẫn PHCN cho người khuyết tật tại gia đình đang được khởi động tại cơ sở từ cuối tháng 9. Bác sĩ Đặng Đức Tố, Trưởng Phòng y tế, Phó trưởng Ban điều hành dự án huyện cho biết: Hơn 200 cộng tác viên PHCN là các cán bộ y tế, thành viên Hội nạn nhân chất độc da cam và thân nhân của người khuyết tật là những người gần gũi với người khuyết tật, nạn nhân da cam, thấu hiểu sự thiệt thòi của đối tượng nên cả đội ngũ đã tiếp cận với chương trình rất nhanh, nhiệt tình tham gia vào công việc với mong muốn những nạn nhân da cam nói riêng và người khuyết tật nói chung sẽ được cải thiện tình trạng sức khỏe, nâng chất lượng cuộc sống, hòa nhập cộng đồng.

Cùng với hoạt động trọng tâm là PHCN tại gia đình cho nạn nhân, theo kế hoạch, thời gian tới, Ban điều hành dự án Trung ương sẽ hỗ trợ kỹ thuật để tiến hành phẫu thuật chỉnh hình ngay tại tỉnh, cung cấp dụng cụ trợ giúp (xe lăn, nạng...) và xa hơn sẽ là các hoạt động như hỗ trợ đào tạo nghề, vốn sản xuất...

Theo một điều tra của ngành y tế, hiện nay toàn tỉnh có hơn 65 nghìn người khuyết tật đang cần PHCN. Chương trình PHCN dựa vào cộng đồng tại Thái Bình đã bao phủ 185/286 xã, phường, thị trấn. Để hỗ trợ người khuyết tật, từ năm 2000 đến nay, Thái Bình đã triển khai hiệu quả các dự án như dự án “Lợi ích bền vững cho người khuyết tật vận động”, dự án “Mạng lưới hỗ trợ người khuyết tật tại tỉnh Thái Bình”... Dự án “ Phục hồi chức năng tại cộng đồng cho nạn nhân chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Namon>” mà ngành y tế đang triển khai sẽ tiếp tục là một đóng góp không nhỏ để cải thiện chất lượng cuộc sống cho người khuyết tật trong tỉnh.

       Trần Thu Hương