Những năm qua, ngành công nghiệp dệt may của tỉnh ta có bước phát triển khá nhanh và toàn diện. Sự ra đời của các doanh nghiệp dệt may không chỉ góp phần làm gia tăng đáng kể giá trị sản xuất chung của ngành công nghiệp mà còn tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động.

Theo số liệu khảo sát của ngành Công thương, tính đến hết quý I- năm 2011, trên địa bàn tỉnh ta hiện có 146 doanh nghiệp tham gia sản xuất hàng dệt may gồm 51 doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc, 70 doanh nghiệp chuyên về dệt và kéo sợi, còn lại là các doanh nghiệp thêu và may mũ da giầy.

Một trong những khu công nghiệp được hình thành đầu tiên tại tỉnh ta cũng chính là KCN chuyên về lĩnh vực dệt may. Đó là KCN Nguyễn Đức Cảnh, đây cũng là một trong 20 KCN dệt may lớn nhất cả nước hiện nay. Bên cạnh các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, gần đây tỉnh ta đã thu hút được một số dự án dệt may có số vốn đầu tư khá lớn, lên tới hàng trăm tỷ đồng. Điển hình như Công ty cổ phần Tập đoàn Đại Cường; Công ty TNHH Hợp Thành; Công ty Bitexco Nam Long; Công ty cổ phần sợi Đam San; Công ty Maxpot; Công ty TAV; Công ty PS Vina...

Thời gian qua, các doanh nghiệp dệt may đã có nhiều cố gắng trong việc đầu tư mở rộng sản xuất, đổi mới và cải tiến dây chuyền thiết bị công nghệ, cải thiện mối quan hệ giữa chủ doanh nghiệp và người lao động, xử lý vấn đề ô nhiễm môi trường... Mặc dù gặp không ít khó khăn song hầu hết các doanh nghiệp dệt may đều duy trì được sản xuất, từng bước đa dạng hoá sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Giá trị sản xuất của các doanh nghiệp dệt may năm 2010 ước đạt 3.256 tỷ đồng, chiếm 31,9% tổng giá trị sản xuất công nghiệp chung toàn tỉnh và tăng 27,58% so với năm 2009. Không chỉ đóng góp giá trị sản lượng khá lớn cho toàn ngành công nghiệp, đây còn là một trong những ngành đang thu hút nhiều lao động nhất hiện nay. Với 60.000 lao động, trong đó hơn 80% là nữ.

Không chỉ tập trung tại các KCN trên địa bàn Thành phố, gần đây nhiều doanh nghiệp dệt may đã chuyển hướng đầu tư và hoạt động sản xuất xuống các cụm công nghiệp dưới huyện, thậm chí một số doanh nghiệp đã đầu tư xây dựng nhà xưởng ngay tại xã. Cách làm này không chỉ góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của các địa phương theo hướng CNH, HĐH mà còn tạo việc làm tại chỗ cho hàng ngàn lao động theo phương châm "ly nông bất ly hương".

Đặc biệt, ngành dệt may được xác định là một trong những ngành xuất khẩu mũi nhọn và hiện là ngành có tỷ trọng giá trị xuất khẩu lớn nhất tỉnh. Tổng kim ngạch xuất khẩu ngành dệt may năm 2010 ước đạt gần 395 triệu USD, tăng 44,9% so với năm 2009 và chiếm 86,6% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Năm 2010, các doanh nghiệp dệt may đã sản xuất và cung ứng cho thị trường hơn 50 triệu sản phẩm quần áo may sẵn các loại, trên 24.500 tấn sợi bông và 9.439m² vải các loại.

Bên cạnh thị trường trong nước, sản phẩm dệt may Thái Bình đã có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có một số thị trường “khó tính” như Mỹ, Nhật Bản, EU... Nhiều doanh nghiệp có giá trị xuất khẩu hàng năm lên tới hàng chục triệu USD, điển hình như Công ty Maxpot (61,7 triệu USD), Công ty may Ivory (37,8 triệu USD), Công ty TNHH TAV (27,4 triệu USD), Công ty TNHH PS Vina (42,8 triệu USD), Công ty TNHH Nienhsing Vina (46,6 triệu USD), Công ty TNHH Hợp Thành (14,5 triệu USD)...

Bên cạnh những mặt tích cực nói trên thì các doanh nghiệp tham gia dệt may ở tỉnh ta cũng đang phải đối mặt với không ít thách thức. Nổi lên là việc phần lớn các doanh nghiệp dệt may chủ yếu làm hàng gia công cho các doanh nghiệp nước ngoài nên bị lệ thuộc về thị trường và chịu nhiều thua thiệt hơn so với doanh nghiệp làm hàng FOB (mua đứt, bán đoạn). Nhiều doanh nghiệp chưa ký được hợp đồng xuất khẩu trực tiếp nên vẫn phải ký hợp đồng thông qua các doanh nghiệp xuất khẩu đầu mối khác. Giá trị xuất khẩu hàng dệt may tuy lớn nhưng chủ yếu là hàng gia công, giá trị gia tăng rất thấp.

Nhìn chung năng suất lao động của các doanh nghiệp dệt may còn thấp, sản phẩm chưa đa dạng. Nguồn nhân lực của ngành dệt may vốn được coi là thế mạnh của tỉnh thì nay nhiều doanh nghiệp đang rơi vào cảnh thiếu lao động, nhất là các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố. Hầu hết các doanh nghiệp đều thiếu vốn sản xuất song thủ tục vay vốn rất khó khăn và lãi suất quá cao khiến doanh nghiệp không giám vay để đầu tư. Tình trạng thiếu điện dẫn tới phải cắt điện luân phiên kéo dài đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất của doanh nghiệp...

Để chia sẻ với những khó khăn mà các doanh nghiệp dệt may đang gặp phải, mới đây UBND tỉnh đã chủ trì tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp giữa doanh nghiệp dệt may với các ngành chức năng của tỉnh.

Một số kiến nghị, vướng mắc của doanh nghiệp đã được các ngành chức năng giải đáp hoặc đưa ra hướng giải quyết ngay tại hội nghị. Đồng thời, UBND tỉnh đã giao từng ngành cụ thể chủ trì phối hợp xem xét giải quyết kịp thời, dứt điểm những kiến nghị, thắc mắc chính đáng của doanh nghiệp. Giao Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh sớm tổ chức hội nghị chuyên đề để giải quyết vướng mắc về thủ tục vay vốn cho các doanh nghiệp. Giao ngành Công thương chủ trì làm tốt công tác điều hành cung ứng điện phục vụ sản xuất, công khai kế hoạch tiết giảm điện để doanh nghiệp chủ động trong sản xuất...

Ngoài ra, UBND tỉnh chủ trương tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư, nhất là thủ tục cho thuê đất nhằm hạn chế tối đa phiền hà cho doanh nghiệp. Có cơ chế, chính sách cụ thể để khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ ngành may và thu hút các dự án lớn giúp tăng nhanh giá trị sản lượng cho toàn ngành. Nhanh chóng triển khai việc bảo lãnh tín dụng và hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp theo chủ trương của Chính phủ. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách cụ thể nhằm khuyến khích các doanh nghiệp dệt may đầu tư mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ...

Vũ Mạnh