Trên địa bàn tỉnh hiện có 02 Chi nhánh Ngân hàng Thương mại (NHTM), 01 Chi nhánh Ngân hàng Phát triển trực tiếp đầu tư, cho vay đối với 68 doanh nghiệp (DN) thuộc lĩnh vực đóng tàu, vận tải thủy. Tổng dư nợ đến cuối tháng 3/2011 là 1.308 tỷ đồng. Các ngân hàng đã thực hiện cho vay hỗ trợ lãi suất (HTLS) đối với 09 DN thuộc lĩnh vực vận tải thủy, số tiền hỗ trợ là 4,1 tỷ đồng. Ngoài ra, còn có một số Công ty cho thuê tài chính (CTTC) của Ngân hàng thương mại (trực thuộc NHNN&PTNT Việt Nam, NHĐT&PTNT Việt Nam) không có Phòng (điểm) giao dịch tại Thái Bình nhưng cho vay, cho thuê tài chính lĩnh vực đóng tàu, vận tải thuỷ tại Thái Bình. Dư nợ đến cuối tháng 3/2011 khoảng 2.150 tỷ đồng (thời điểm cao nhất lên tới 3.200 tỷ đồng).

Từ năm 2008 đến nay, do tác động của khủng hoảng tài chính (nhu cầu thuê vận tải giảm, giá cước vận tải giảm (khoảng 50%), chi phí nhân công, nhiên liệu tăng...; các DN vay vốn, thuê TC khó khăn,  nợ xấu chiếm tỷ lệ trên 5% dư nợ cho vay, CTTC. Hầu hết tình hình tài chính của các doanh nghiệp yếu kém, không trả được nợ ngân hàng.

Trước thực trạng trên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh Thái Bình  đã làm việc với Hiệp hội Vận tải biển Thái Thụy để nắm bắt thông tin, tình hình hoạt động, đi vay, đi thuê tài chính của các DN thuộc lĩnh vực vận tải biển có quan hệ tín dụng tại các ngân hàng trên địa bàn. Thông qua đó, báo cáo, kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, UBND tỉnh và Tổng Giám đốc các Ngân hàng thương mại... có cơ chế chỉ đạo hoặc phối hợp chỉ đạo, quản lý các hoạt động cho vay, CTTC nhằm đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng trên địa bàn. Cụ thể: Ngày 19/6/2009, NHNN Chi nhánh tỉnh có Công văn báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh thực trạng đầu tư, CTTC tịa Thái Bình; đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo hoạt động cho vay, CTTC trên địa bàn, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng trên địa bàn. Bên cạnh đó, chủ động phối hợp với Tổng giám đốc các NHTMTW (NHNN & PTNT, NHĐT & PT) để nắm bắt thông tin, số liệu định kỳ 6 tháng/ lần để có cơ sở chỉ đạo, điều hành hoạt động ngân hàng trên địa bàn. Đồng thời, chủ trì nhiều cuộc họp chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) có dư nợ nhóm vận tải biển cao tích cực triển khai các giải pháp để xử lý, thu hồi nợ xấu; phối hợp với các ngành chức năng tạo điều kiện thuận lợi cho các Ngân hàng trong quá trình xử lý, thu hồi nợ.

Về phía các TCTD, đã thực hiện rà soát, phân loại khách hàng để có hướng giải quyết phù hợp; phối hợp với DN tháo gỡ khó khăn, khôi phục hoạt động, tạo việc làm, trả nợ ngân hàng. Thực hiện cho vay bổ sung vốn lưu động hàng trăm tỷ đồng; trình TW cho phép cơ cấu lại nợ cho khách hàng từ 2- 3 lần, áp dụng lãi suất ưu đãi (12%/năm)... giúp khách hàng giảm sức ép trả nợ ngân hàng. Đối với các DN không có khả năng phục hồi, kiên quyết không giải ngân thêm vốn, tăng cường quản lý, kiểm soát khoàn vay, tài sản bảo đảm; phối hợp với DN để thực hiện bán, phát mại tài sản, hoặc khởi kiện thu hồi nợ.

Hiện nay, để tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho các DN, chủ trương của ngành Ngân hàng là thực hiện phân loại khách hàng để có biện pháp thích hợp. Cụ thể: Đối với nhóm DN đã hoạt động lâu năm, có năng lực tài chính, kinh nghiệm hoạt động, tàu thuyền đã hoàn thiện, đi vào khai thác, nguồn hàng tương đối ổn định sẽ tiếp tục thực hiện ưu đãi lãi suất; cơ cấu nợ gốc và lãi; giám sát chặt chẽ khoản vay, nguồn thu. Mặt khác, tích cực phối hợp với DN tìm các giải pháp nâng cao năng lực tài chính (bổ sung vốn tự có, bán bớt tài sản không hiệu quả, ngân hàng cho vay bổ sung vốn hoạt động...), giúp DN khôi phục và phát triển kinh doanh, tạo việc làm, góp phần phát triển KTXH của tỉnh, huyện.

Đối với nhóm DN mới hình thành, tàu đã hoàn thiện, đi vào khai thác nhưng hoạt động cầm chừng, hiệu quả thấp do thiếu năng lực tài chính, kinh nghiệm quản lý sẽ chấp nhận cơ cấu lại thời hạn trả về; tiếp tục thực hiện ưu đãi lãi suất; tạo điều kiện về thời gian để DN khắc phục khó khăn, khôi phục kinh doanh, tạo doanh thu, trả nợ ngân hàng. Đồng thời, tăng cường giám sát, kiểm tra khoản vay; yêu cầu DN chấp hành nghiêm túc quy chế cho vay, thực hiện chuyển toàn bộ doanh thu về tài khoản ngân hàng để trả nợ vay. Trường hợp quá thời hạn cơ cấu lại nợ mà DN không trả nợ theo thỏa thuận đã cam kết hoặc có biểu hiện chây ỳ, không thực hiện trả nợ, các Ngân hàng kiên quyết khởi kiện, phát mại tài sản để thu hồi nợ.

Đối với nhóm DN mới hình thành, năng lực tài chính yếu, thiếu kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực vận tải biển, quản trị điều hành yếu kém, tàu đang đóng dở dang, chưa đi vào hoạt động, không hợp tác với ngân hàng trong quá trình xử lý nợ sẽ kiên quyết không giải ngân tiếp, buộc phải khởi kiện, phát mại tài sản để thu hồi nợ. Bên cạnh đó, phối hợp với các cơ quan liên quan quản lý chặt chẽ tài sản thế chấp; yêu cầu DN tự bán tài sản hoặc bàn giao cho ngân hàng để xử lý, phát mại. Một mặt, tăng cường đôn đốc khách hàng, mặt khác tìm kiếm đối tác để phát mại, bán tài sản để thu hồi nợ.

Cùng với các biện pháp cụ thể trên, ngành Ngân Hàng tiếp tục tham mưu, kiến nghị Tỉnh, TW các giải pháp tháo gỡ khó khăn, các DN đóng tàu, vận tải thủy trên địa bàn tỉnh, khôi phục hoạt động kinh doanh. Ngành Ngân hàng cũng đề nghị các DN đóng tàu, vận tải thuỷ trên địa bàn tỉnh rà soát lại các dự án đầu tư, củng cố lại tổ chức, tăng cường tích lũy vốn, đầu tư cơ sở vật chất, công nghệ kỹ thuật hiện đại phục vụ sản xuất kinh doanh. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ngành Ngân hàng trong quan hệ Ngân hàng - Doanh nghiệp. Từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm thực hiện vay trả nợ sòng phẳng, tránh lợi dụng, chây ỳ, trốn nợ...; chủ động và tích cực tìm phương án giải quyết nhằm khắc phục khó khăn, khôi phục và phát triển sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, trả nợ ngân hàng.

( Lược ghi ý kiến phát của bà Phan Thị Tuyết Trinh

-  Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Thái Bình)