Vụ lúa xuân năm nay, toàn huyện Quỳnh Phụ gieo trồng được hơn 12.000ha, trong đó đa số diện tích là nhóm giống ngắn ngày như Q5, Khâm dục, Khang dân, N87, N97, BC15, Bắc thơm, Hương thơm, Thiên hương, TBR1...

Mặc dù đầu vụ tình hình thời tiết diễn biến bất thường nhưng sau tương đối thuận kết hợp với việc chăm sóc đúng kỹ thuật nên toàn bộ diện tích lúa xuân của huyện Quỳnh Phụ phục hồi nhanh, tốt đều ở các trà và các giống. Đặc biệt, đây là vụ có ít các đối tượng sâu bệnh hại nhất trong nhiều năm trở lại đây. Thông thường đến thời điểm này, các địa phương đã phải tổ chức từ 1- 2 chiến dịch phòng trừ sâu bệnh, nhưng vụ xuân năm nay chưa có xã nào phải tổ chức phòng trừ sâu bệnh trên diện rộng. Đa số diện tích lúa xuân đang ở vào giai đoạn đứng cái, làm đòng, trà sớm đã bắt đầu trổ bông. Dự kiến sẽ có khoảng 10% diện tích trổ bông vào trung tuần tháng 5; 80% diện tích tập trung trỗ đại trà vào hạ tuần tháng 5 (từ 20 đến hết tháng 5) và 10% diện tích trà xuân muộn sẽ trỗ bông vào tuần đầu của tháng 6 .

 Như vậy, nếu so với trung bình các năm thì vụ xuân năm nay diện tích lúa trỗ và cho thu hoạch chậm hơn khoảng 15- 20 ngày. Đây sẽ là bài toán khó, ảnh hưởng trực tiếp đến lịch thời vụ gieo cấy lúa mùa, đặc biệt là trà lúa mùa cực sớm. Nếu không xử lý tốt bài toán về thời vụ, Quỳnh Phụ sẽ không hoàn thành mục tiêu gieo cấy 1.500 ha trà lúa mùa cực sớm. Điều đó đồng nghĩa với kế hoạch gieo trồng trà vụ đông sớm (nhóm cây ưa ấm) khó trở thành hiện thực bởi các đối tượng cây này vốn đòi hỏi khắt khe về thời vụ.

Để giải bài toán khó về thời vụ, huyện Quỳnh Phụ đã đưa ra 3 giải pháp. Thứ nhất, chỉ đạo các xã có diện tích đất bãi ven sông không cấy lúa xuân,  trồng cây màu thì tận dụng tối đa quỹ đất này để làm dược gieo mạ mùa, thời gian gieo mạ từ 1- 5/ 6 dương lịch. Với những xã không có vùng đất bãi thì chọn giải pháp gieo mạ non trên nền đất cứng bằng cách tận dụng tối đa quỹ đất trống tại nhà như sân, vườn, ngõ hoặc tận dụng bờ mương, bờ máng... để làm nền gieo mạ; thời gian gieo mạ nền từ 13- 15/ 6 dương lịch, sau 7 ngày gieo là có thể đưa mạ ra ruộng cấy.

Đối với những hộ không có hai điều kiện nói trên thì gặt một phần diện tích lúa xuân khi chưa đến lịch thu hoạch để làm đất gieo mạ dược. Tuy nhiên, giải pháp này là bất đắc dĩ bởi thu hoạch lúa non sẽ làm giảm năng suất, đồng thời phương pháp gieo mạ dược cần nhiều thời gian thì mạ mới đủ tuổi cấy.

Muốn thực hiện thành công các giải pháp nêu trên đòi hỏi các hộ dân cần chủ động chuẩn bị sớm lượng thóc giống cho các trà lúa mùa sớm và cực sớm. Bố trí các giống có thời gian sinh trưởng ngắn (90 – 100 ngày)để cấy trên diện tích trà cực sớm như QR1, N87, TH3- 3, Khang dân 18...  Khi thu hoạch lúa xuân cần cắt sát gốc rạ để tạo thuận lợi cho việc làm đất và bón ngay vôi bột để khử nguồn sâu bệnh gối vụ gây hại và giúp gốc rạ chóng hoai mục. Thực hiện triệt để phương châm “hôm nay gặt lúa xuân, ngày mai cấy lúa mùa” bằng cách chuẩn bị sớm về mạ, kết hợp gặt tới đâu dọn rạ ngay tới đó để giải phóng mặt bằng cho việc bơm tát nước và cày bừa.

Với các giải pháp nêu trên, Quỳnh Phụ phấn đấu sẽ hoàn thành gieo cấy khoảng 1.500ha trà lúa mùa cực sớm trong tháng 6 dương lịch. Trà lúa này sẽ trỗ bông vào thượng tuần tháng 8 dương lịch và cho thu hoạch trước ngày 30/ 9 dương lịch. Đây cũng chính là khung thời vụ tốt nhất để gieo trồng các cây màu ưa ấm, chủ yếu là ớt, cà chua và một số loại rau màu trái vụ. Phần lớn diện tích trà lúa mùa cực sớm tập trung tại các xã Quỳnh Ngọc, Quỳnh Hải, Quỳnh Hội, Quỳnh Minh, An ấp, An Ninh...

Sau khi hoàn thành gieo cấy trà lúa mùa cực sớm, huyện sẽ chỉ đạo các xã bắt tay vào gieo cấy trà lúa mùa sớm. Đây là trà lúa sau thu hoạch phục vụ gieo trồng các cây màu ưa ấm nhưng có khung thời vụ muộn hơn, chủ yếu là ngô, đậu tương và một số cây rau. Do thời vụ gieo cấy trà lúa mùa sớm chậm nhất đến 5/ 7 dương lịch nên sau thu hoạch lúa xuân vẫn có đủ thời gian để làm đất, gieo mạ và cấy, như vậy khung thời vụ đối với trà lúa này không quá khắt khe như trà cực sớm.

Vũ Mạnh