Thái Thụy là vùng ven biển đất nhiễm phèn, nhiễm mặn, nhiều nơi úng trũng nên điều kiện không thuận lợi cho sản xuất vụ đông. Trước đây, diện tích hàng năm gieo trồng chỉ đạt từ 4.000 đến 4.500 ha. Năm nay, sản xuất càng khó khăn hơn do lúa mùa trỗ muộn nên thời vụ trồng cây vụ đông ưa ấm trên chân đất hai lúa sẽ chậm hơn so với kế hoạch từ 10 đến 12 ngày.

Ông Phạm Ngọc Hải, Trưởng phòng Nông nghiệp & PTNT huyện cho biết: nhận định rõ điều này nên khi xây dựng đề án sản xuất, huyện điều chỉnh kế hoạch gieo trồng đối với từng loại cây trồng cho phù hợp với điều kiện thực tiễn. Cụ thể, giảm diện tích trồng đậu tương từ 1.000 đến 1.500 ha ( những năm trước) xuống còn 500 ha (năm nay) và chỉ tập trung mở rộng diện tích ở những xã đã có kinh nghiệm trồng, đồng thời mở rộng diện tích trồng dưa hấu, bí đá đạt 1.145 ha. Đây là loại cây có giá trị kinh tế cao, có thể trồng trên chân đất vàn, vàn thấp, thậm chí cả đất thịt nên nhiều xã trong huyện đều có thể trồng được. 100% diện tích áp dụng biện pháp trồng cây trong bầu, có thể rẽ lúa đặt bầu cây con ra ruộng trước khi thu hoạch lúa mùa để rút ngắn được thời vụ từ 7 đến 12 ngày.

Từ ngày 25/9 trở đi, Thái Thụy dồn mọi nỗ lực tập trung cho sản xuất vụ đông, phân công cán bộ tăng cường đi kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc cơ sở thực hiện. Để khuyến khích nông dân hăng hái tham gia trồng cây vụ đông, huyện ưu tiên đầu tư thuỷ lợi cho những vùng sản xuất cây vụ đông tập trung quy mô lớn và hỗ trợ các xã xây dựng một số mô hình để rút kinh nghiệm. Đồng thời trích kinh phí hỗ trợ 100% tiền giống sa lát, 50 ngàn đồng/sào bí đá cho bà con, 50% tiền giống đậu tương cho các tổ chức cá nhân trồng vụ đông, 100% tiền giống đậu tương cho các tập thể mượn ruộng trồng từ 2 ha trở lên. Đối với những xã hoàn thành chỉ tiêu diện tích vụ đông đã giao và tăng từ 10 đến 15% so với diện tích trồng năm trước sẽ được thưởng 1,5 triệu đồng, những địa phương vượt 15% thì được thưởng 2 triệu đồng.

Thời điểm này, tại nhiều xã, thị trấn, công tác chuẩn bị cho sản xuất vụ đông khá tích cực. Chúng tôi về xã Thụy Sơn, vùng trồng bí tập trung quy mô lớn nhất huyện Thái Thụy. Chủ nhiệm HTX Trần Đạo Thúy phấn khởi cho biết: vụ đông năm 2011, Thụy Sơn phấn đấu gieo trồng 165 ha, trong đó khoảng 75 ha bí đá, còn lại là hành, khoai tây, khoai lang, salát, các loại rau màu. Cùng với khó khăn chung, lúa mùa của Thụy Sơn cũng thu hoạch chậm từ 7 đến 10 ngày so với mọi năm.

Giải quyết “bài toán về thời vụ”, từ cuối tháng 9/2011, HTX đã hướng dẫn xã viên chủ động làm bầu, dự kiến đến ngày 2/10 sẽ gặt lúa đưa bí ra trồng; những diện tích nào gặt muộn thì rẽ lúa đặt bầu bảo đảm đến ngày 7/10 sẽ hoàn thành trồng 100% diện tích, sau đó sẽ tập trung trồng cây ưa lạnh, chú trọng mở rộng diện tích trồng salat. Để động viên bà con, ngoài cơ chế hỗ trợ của tỉnh, huyện, HTX cũng trích kinh phí hỗ trợ từ 50 đến 150 ngàn đồng/sào cho những hộ trồng ở những vùng đất mới, khó mở rộng về diện tích.

Thời điểm này, xã Thái Giang  cũng đang tập trung mọi nỗ lực thực hiện 2 nhiệm vụ lớn là: dồn điền đổi thửa và phấn đấu gieo trồng 145 ha cây vụ đông. Khác với Thụy Sơn, cây trồng chủ lực  ở đây là khoai tây với diện tích khoảng 60 ha, còn lại là dưa bí, khoai lang, hành tỏi, ớt và rau màu các loại. HTX bảo đảm cung ứng đủ 50 tấn giống khoai phục vụ bà con.

Ngay khi lúa mùa mới trỗ, xã tiến hành xây dựng một số tuyến kênh mương, gặt xong nạo vét mương máng phục vụ sản xuất, giao ruộng đóng cọc, diện tích vụ đông nhà ai nhà ấy cứ làm, đến 30/1/2012 các hộ nhận ruộng đã chia, làm đất gieo cấy lúa xuân. Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Nguyễn Huy Giáp khẳng định: với cách làm này, việc dồn điền đổi thửa sẽ không ảnh hưởng đến sản xuất của bà con, khả năng Thái Giang sẽ hoàn thành được mục tiêu kế hoạch diện tích vụ đông huyện giao.

Tuy nhiên, bên cạnh những xã cán bộ tích cực, phong trào trồng vụ đông tốt, ở Thái Thụy vẫn còn khoảng 10 xã “trắng” về cây vụ đông hoặc có trồng nhưng diện tích không đáng kể. Vì thế, ngoài giải pháp về thời vụ; từ huyện đến các xã, thị trấn phải đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động và chuyển giao  KHKT để nhân dân nhận thức rõ tầm quan trọng của sản xuất cây màu, cây vụ đông, tích cực tham gia.

Đối với những xã có diện tích trồng cây vụ đông lớn, ít có khả năng mở rộng diện tích tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa những cây có giá trị kinh tế cao vào sản xuất để tăng giá trị thu nhập. Những địa phương có diện tích cây vụ đông ít nhưng có điều kiện mở rộng diện tích song chậm do sự vào cuộc chưa tích cực của cấp uỷ, chính quyền cơ sở thì huyện phải tập trung cao độ trong lãnh đạo, chỉ đạo để mở rộng diện tích. Đối với những xã có diện tích cây màu, cây vụ đông ít, sản xuất khó khăn thì  xây dựng những mô hình thí điểm với những cây trồng phù hợp để gây dựng phong trào làm cơ sở để nhân rộng cho những năm sau.

Bài, ảnh: Nguyễn Hình