Năm 2011, tình hình chung ở các huyện, thành phố đều diễn ra trong bối cảnh các  nghề và làng nghề có chiều hướng giảm sút, sản xuất kém hiệu quả, thậm chí có một số làng nghề đã được công nhận trước đây nhưng hiện không còn khả năng hoạt động. Tuy nhiên, đối với Hưng Hà không chỉ giữ vững số làng nghề hiện có mà còn phát triển thêm được một số làng nghề mới đạt chuẩn; đồng thời giá trị sản xuất từ CN- TTCN  vẫn có sự tăng trưởng cao so với cùng kỳ. Năm 2011, tổng giá trị sản xuất từ lĩnh vực này đạt gần 1.700 tỷ đồng, tăng 15,77% so với năm 2010; giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động.

Vào những ngày cuối năm, các làng nghề ở Hưng Hà hoạt động càng trở nên nhộn nhịp, tiếng máy dệt khăn xuất khẩu kêu lách cách không ngớt, những chiếc xe tải lớn chất trên mình những kiện hàng mới vừa đóng xong ì ạch tiến ra khỏi làng...Qua đây, cũng có thể khẳng định được sức sống của các làng nghề ngày càng mạnh mẽ, góp phần không nhỏ để giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho người dân nông thôn.

Hiện nay, Hưng Hà có 45 làng nghề và 3 xã nghề đạt chuẩn được tỉnh công nhận; trong đó có 21 làng nghề dệt chiếu, 12 làng dệt khăn và 12 làng nghề chế biến lương thực, sản xuất đồ gỗ...Theo đánh giá của Phòng Công thương huyện, trong tổng số các làng nghề trên có 20 làng nghề hoạt động tốt, 13 làng nghề đạt khá, còn lại là trung bình. Sở dĩ, phần lớn các làng nghề hoạt động có hiệu quả là do Hưng Hà đã gìn giữ và phát triển được một số nghề mũi nhọn, có tính chiến lược lâu dài, như nghề dệt chiếu, dệt vải, may khăn xuất khẩu...Trong 45 làng nghề, có tới 21 làng dệt chiếu, đây là nghề truyền thống của xã Tân Lễ do Trạng nguyên Phạm Đôn Lễ đã có công cải tiến và phát triển, được truyền từ đời này sang đời khác và nó tồn tại đến tận ngày nay.

Mặc dù hiện nay trên thị trường xuất hiện các loại chiếu công nghiệp bằng nhựa, hình thức đẹp, giá rẻ, nhưng đối với chiếu cói của làng Hới (Tân Lễ) thì khó có chiếu nào sánh kịp cả về hoa văn mang nét truyền thống, lẫn chất lượng nên vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng. Chính vì vậy mà nghề dệt chiếu không chỉ được sản xuất ở làng Hới, nó đã nhanh chóng được nhiều hộ dân ở các xã trong huyện du nhập về, dần hình thành thêm nhiều làng dệt chiếu như ngày nay. Cùng với nghề dệt chiếu, điểm mạnh nữa của Hưng Hà là nghề dệt, may khăn xuất khẩu, nghề này không chỉ ổn định về thị trường mà còn cho thu nhập khá cao nên nhiều xã  du nhập về để sản xuất, xây dựng thành làng nghề.

Nhắc đến làng Phương La, xã Thái Phương, hẳn nhiều người biết đến nhiều “đại gia” từ nghề dệt đi lên. Mặc dù trong những năm qua nền kinh tế thế giới có nhiều biến động, nhiều nước rơi vào khủng hoảng, lạm phát kéo dài, nhưng sản phẩm dệt may của Hưng Hà vẫn xuất khẩu khá ổn định, nhiều lúc không đáp ứng đủ, kịp cho khách hàng. Do đó, nghề dệt bông vải sợi và may khăn đã không ngừng phát triển, đem lại cuộc sống ấm no và công việc ổn định cho người dân nông thôn. Đến nay, cả huyện có tổng số máy dệt khăn 4930 chiếc, tăng 215 máy so với năm 2010, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động, thu nhập bình quân đạt trên 2 triệu đồng/ người/ tháng.

Không chỉ giữ vững số làng nghề hiện có, trong năm vừa qua có hai làng nghề đang hoàn tất hồ sơ để được công nhận, gồm làng dệt khăn Long Nãi (Độc Lập), làng dệt khăn Nhân Xá (Thái Phương). Năm 2011, tính riêng giá trị sản xuất của 45 làng nghề đã đạt trên 1.200 tỷ đồng, thu hút 21.523 lao động, chiếm 70% lao động so với tổng lao động chung của làng nghề. Do phát triển nghề và làng nghề được bền vững nên các hộ dân làm ăn ngày càng khấm khá hơn, có vốn đầu tư máy móc mở rộng quy mô sản xuất, vươn lên hình thành nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh có hiệu quả.

Hưng Hà, hiện có 168 doanh nghiệp, trong đó có tới 47 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dệt may, doanh thu đạt hàng chục tỷ đồng trở lên. Năm 2011, có 19 doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp hàng dệt may ra nước ngoài, sản lượng đạt trên 12 nghìn tấn, tăng 36,3% so với năm 2010; giá trị xuất khẩu đạt trên 56 triệu USD. Một số doanh nghiệp có sản lượng lớn, giá trị xuất khẩu đạt từ 50 tỷ đồng trở lên, như Công ty TNHH Toàn Thắng, Xí nghiệp dệt may Nam Thành, Công ty dệt may Thành Công, Công ty TNHH dệt may Hưng Thịnh...

Để có sự phát triển nghề và làng nghề một cách bền vững như hiện nay, Hưng Hà đã thường xuyên khảo sát, xây dựng các làng nghề có triển vọng, đồng thời có các cơ chế chính sách hỗ trợ những cá nhân, tập thể đầu tư mua máy móc phục vụ sản xuất. Ngoài ra còn nghiên cứu, áp dụng các đề tài khoa học vào sản xuất, như ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ mới nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm chiếu nilon tại cơ sở dệt chiếu của chị Đoàn Thị Dùng, thôn Hải Triều, xã Tân Lễ. Bên cạnh đó, Hưng Hà cũng thường xuyên  tổ chức gặp mặt, nắm tình hình hoạt động của các đơn vị sản xuất, kinh doanh để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, làng nghề...Chính vì vậy, không chỉ riêng năm 2011 mà cả những năm trước đây Hưng Hà luôn là một trong những điểm sáng về gìn giữ, phát triển nghề và làng nghề trong tỉnh.

                                                                                    Bài, ảnh: Nguyên Bình