Theo báo cáo của UBND huyện, ở xã Thụy Trường có 3 hộ tự ý cắm vây nuôi ngao trái phép tại vùng bãi triều với diện tích gần 20 ha. Tại 2 xã Thái Thượng, Thái Đô, toàn bộ vùng bãi triều ven biển đã bị người dân lấn chiếm hết để nuôi ngao với diện tích ước khoảng 900 ha. Trong đó, xã Thái Thượng khoảng 400 ha (ước 60% diện tích đã thả ngao giống), Thái Đô khoảng 500 ha phần lớn cắm cọc, quây vây nhận chỗ, diện tích đã thả trên 20 ha. Phạm vi vùng lấn chiếm đã vượt ra ngoài diện tích quy hoạch tổng thể khoảng 500 ha, thuộc khu vực giành cho người dân khai thác tự nhiên, vùng cửa sông, diện tích phát triển rừng ngập mặn và ảnh hưởng đến lĩnh vực kinh tế khác.

Theo phản ánh của người dân và báo cáo của cơ quan chức năng, ngoài một số người địa phương cắm cọc, quây vây nhận chỗ vì sợ mất đất, còn có người ở Tiền Hải, Nam Định, Hà Nội vi phạm, có cả đối tượng có tiền án, tiền sự cũng tham gia. Một số chủ vây còn khai khống hoặc lợi dụng hộ dân địa phương đứng tên nhận giúp để chiếm đất với diện tích lớn; một số đối tượng còn đe doạ, gây rối, đánh cán bộ xã. Ngoài bãi triều, “mạnh ai người nấy làm”; đặc biệt có tình trạng sau khi người này lấn chiếm xong thì bị một số đối tượng khác “mạnh hơn” đến chiếm lại. Những hộ chiếm được nhiều diện tích bán lại cho người khác để kiếm lời. Một số đối tượng vi phạm còn họp nhóm kích động nhân dân khiếu kiện đông người, vượt cấp gây mất an ninh trật tự tại các xã vùng biển.

Được biết, huyện Thái Thụy có 27 km bờ biển, vùng bãi triều rộng lớn khá bằng phẳng với diện tích 9.000 ha, trong đó vùng có khả năng mở rộng nuôi ngao đạt khoảng 5.000 ha. Năm 2006, UBND huyện đã triển khai quy hoạch vùng nuôi ngao bãi triều thuộc 3 xã: Thái Đô, Thụy Hải, Thái Thượng; song mới có xã Thái Đô triển khai thực hiện với diện tích khoảng 170 ha giao cho doanh nghiệp, hộ dân nuôi, bước đầu cho hiệu quả rõ rệt, giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương. Năm 2011, năng suất ngao bình quân đạt 30 đến 40 tấn/ha, sau khi trừ chi phí mỗi ha thu lãi từ 100 đến 150 triệu đồng trong vòng 18 đến 20 tháng. Nhiều hộ gia đình ở Thái Thụy nhờ nuôi ngao vươn lên làm giàu.

Để đẩy mạnh phát triển và nâng cao hiệu quả nuôi ngao vùng ven biển, ngày 5/8/2011, UBND tỉnh ban hành Quyết định 1519/QĐ-UBND phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển nuôi ngao vùng bãi triều ven biển tỉnh Thái Bình giai đoạn 2011-2015 và tầm nhìn đến năm 2020. Trong đó, tổng diện tích mặt bằng vùng bãi triều của huyện Thái Thụy đưa vào nuôi ngao đến năm 2015 là 1.520ha (diện tích thực nuôi là 1.320ha); đến năm 2020 diện tích đưa vào nuôi ngao là 3.864,8 ha (diện tích thực nuôi là 3.320 ha ) và quy thành 5 tiểu vùng giáp xã Thụy Trường, Thụy Hải, Thụy Xuân, Thái Thượng, Thái Đô.  Đây là chủ trương, chiến lược đúng đắn, bởi khi triển khai thực hiện sẽ góp phần khai thác tốt tiềm năng, lợi thế vùng bãi triều ven biển, tạo bước đột phá phát triển thủy sản của các địa phương ven biển, đẩy mạnh phát triển kinh tế biển của Thái Bình.

Quan điểm của tỉnh là sẽ kết hợp chặt chẽ giữa phát triển nuôi ngao bền vững với bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở các địa phương ven biển, bảo đảm hài hoà lợi ích giữa người sản xuất với lợi ích của cộng đồng dân cư và Nhà nước. Cùng với quy hoạch chung, 2 huyện Thái Thụy, Tiền Hải lập quy hoạch chi tiết các vùng nuôi. Các quy hoạch này được thực hiện trên cơ sở khảo sát, đo đạc xác định đủ diện tích nuôi ngao, bảo đảm phù hợp với quy hoạch trồng rừng ngập mặn phòng hộ ven biển, quy hoạch phát triển du lịch biển đã được phê duyệt và định hướng quy hoạch khu kinh tế biển Quốc gia Thái Bình. Đồng thời có quy hoạch diện tích phát triển nuôi ngao, diện tích khai thác nguồn lợi hải sản tự nhiên, diện tích phát triển giống và diện tích cho ngư dân và tàu thuyền đi lại.

Quá trình xây dựng, thẩm định và phê duyệt các quy hoạch đều đưa ra thảo luận dân chủ trong các cấp, các ngành liên quan, lấy ý kiến tham gia đóng góp của cán bộ, đảng viên và nhân dân địa phương.  Việc chỉ đạo đấu thầu giá thuê đất vùng bãi triều ven biển sẽ ưu tiên cho các hộ gia đình, cá nhân ở  các xã có địa giới hành chính tiếp giáp với biển, có quy hoạch nuôi ngao. Nguồn thu từ việc đấu giá đất giành 70% để lại cho các xã vùng ven biển để tập trung nguồn vốn xây dựng nông thôn mới bảo đảm cho người dân được hưởng, 30% thu cho ngân sách huyện và tỉnh để làm công tác quy hoạch, cắm mốc giới và các nhiệm vụ quản lý khác đối với vùng ven biển.

Điều 79, Luật Đất đai năm 2003 quy định : “Đất có mặt nước ven biển (vùng bãi triều) được Nhà nước cho thuê thu tiền thuê đất hàng năm đối với tổ chức hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào mục đích nuôi trồng thủy sản, sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, làm muối. Sử dụng loại đất này phải đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt, bảo vệ hệ sinh thái, môi trường cảnh quan, không cản trở việc bảo vệ an ninh quốc gia và giao thông trên biển...”. Việc phát triển thêm diện tích nuôi ngao vùng bãi triều ven biển đối với Thái Bình nói chung, Thái Thụy nói riêng cần làm từng bước từ nay đến 2020 phù hợp với các điều kiện về tình hình thực tế ở từng địa phương, khả năng chủ động về giống, vốn, nhu cầu thị trường và an toàn dịch bệnh…; không thể nóng vội, mở rộng ồ ạt, đề phòng rủi ro gây tổn thất cho người sản xuất và phải bảo đảm mọi hoạt động bình thường của cộng đồng dân cư.

Như vậy, việc một số hộ gia đình cá nhân tự ý ra vây lấn trái phép vùng bãi triều để nuôi ngao ở Thái Thụy khi tỉnh, huyện và xã đang triển khai thực hiện quy hoạch nuôi ngao là hành vi vi phạm pháp luật, đi ngược lại với quyền và lợi ích chính đáng của đại đa số người dân. Việc làm này không chỉ gây mất an ninh trật tự khu vực ven biển, vi phạm hành lang bảo vệ đê biển, khu vực bảo vệ rừng ngập mặn, cản trở sự phát triển đúng hướng của vùng nuôi ngao mà còn gây thất thu cho ngân sách của địa phương, quyền lợi hưởng thụ của người dân. Vì vậy, ngoài sự chỉ đạo, tập trung giải quyết của các cơ quan chức năng, cấp uỷ đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân địa phương các xã có vùng bãi triều bị lấn chiếm trái phép cần vào cuộc tích cực hơn nữa, kiên quyết lên án, đấu tranh với những hành vi vi phạm, làm sạch mặt bằng để tổ chức đấu giá công khai, minh bạch, dân chủ... bảo đảm sự công bằng trong cộng đồng dân cư.

 Bài ,ảnh: Nguyễn Hình