Những chung cư già cỗi…

Ði một vòng quanh chung cư số 1 (phường Quang Trung), đến một số căn hộ, mới thấy hết những nguy hiểm đang “rình rập”. Lối đi tối om, ẩm thấp, tay vịn cầu thang gỗ đã mục, nhiều chỗ bị gãy, tường, trần nhà nứt vỡ, những trụ cột trơ ra lõi sắt đã han gỉ, nhiều tấm Balen thủng những lỗ to bằng cả miệng rá. Ông Vũ Ðình Duyên (Tổ trưởng tổ 39), nơi có ngôi nhà 5 tầng số 1 (phường Quang Trung) tọa lạc cho biết: “Cư dân ở toà nhà này phần lớn là người nghèo, người già, gia đình chính sách, công nhân viên chức (CNVC) về hưu. Ðồng lương eo hẹp, dù biết sinh sống ở chung cư nguy hiểm, trong những căn phòng chật chội nhưng họ cũng chẳng biết đi đâu”.

Còn cụ Lê Thị Cúc, ở một căn hộ trên tầng 3 kể lại: “30 năm nay tôi sống ở chung cư này giờ đã 78 tuổi, chồng và con trai đều đã mất chỉ còn lại một mình, lương hưu một tháng chưa đầy 2 triệu đồng, tằn tiện lắm mới đủ sống thì làm sao dám mơ chỗ ở tốt hơn. Có hôm đứng nấu cơm, nửa đêm đang ngủ giật mình tỉnh giấc vì một mảng vữa lớn rơi xuống nền nhà nên lúc nào tôi cũng sống trong cảnh nơm nớp lo sợ tai họa có thể rơi vào đầu mình bất cứ lúc nào”.

Ðến tổ 26B, nơi có 40 hộ dân khu tập thể 5 tầng phường Lê Hồng Phong đang sinh sống, tình cảnh cũng tương tự. Những bức tường vữa bong tróc được người dân trát lại nham nhở, đường điện mắc nối chằng chịt xuống cấp, khu phơi quần áo, nhà vệ sinh được cơi nới ở bất kỳ chỗ nào có thể, nhiều đường ống thoát nước đã vỡ, nước thấm khắp trần nhà, phòng dưới hứng nước từ tầng trên rò rỉ xuống. Bước vào khu bếp và nhà vệ sinh phòng C14 (tầng 3) tôi ngửi thấy mùi khó chịu, chủ nhà là bà Hồ Thị Hòa vội vàng phân trần: “Ðó là mùi thấm dột từ hệ thống nước thải của một hộ ở tầng 5 ngấm xuống, tình trạng này nhiều hộ ở đây đều bị. Nhà tôi lúc nào cũng thường trực hứng 2 chậu, ngày đổ 3 lần. Người già ở lâu rồi cũng thành quen, nhưng nhà có cháu nhỏ khổ lắm, có hôm mùi hôi quá tôi phải bế cháu sang hàng xóm tá túc cả buổi ở bên ấy”.

… Và bài toán cải tạo, nâng cấp

Ông Phạm Văn Tân, Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường & Công trình Ðô thị Thái Bình cho biết: 2 nhà 4 tầng và 1 nhà 5 tầng (phường Lê Hồng Phong), 2 nhà 5 tầng (phường Quang Trung) được tỉnh đưa vào sử dụng từ năm 1974 - 1975 và 1980 để cho CNVC thuê ở. 5 khu chung cư hiện có khoảng 400 hộ với 700 người đang sinh sống, phần lớn là những người nghèo, hộ thu nhập thấp.

Trước đây, những chung cư này được xây dựng khá kiên cố, nhưng do thời gian sử dụng đã lâu, người dân tự ý xây dựng các công trình: vệ sinh, bể chứa nước, tường ngăn, mái che ban công làm thay đổi kết cấu lẫn công năng của các tòa nhà nên nay xuống cấp nghiêm trọng. Riêng chung cư 5 tầng số 2 (phường Quang Trung), từ ngày 16/6/1997, UBND Thị xã Thái Bình đã ra thông báo về tình trạng không an toàn, yêu cầu các hộ ở đây tạm thời di chuyển ra khỏi căn nhà, tìm nơi cư trú mới trong khi chờ phương án giải quyết của Nhà nước.

Thế nhưng, vì phần lớn là những CNVC nghèo, họ biết chuyển đi đâu nên cũng chẳng có hộ nào thực hiện và từ đó đến nay họ vẫn sống chung với nguy hiểm có thể xảy ra bất cứ lúc nào. 10 năm trở lại đây, mỗi khi có tin bão đổ bộ vào Thái Bình, từ cấp 8 trở lên, Thành phố chỉ đạo Công ty phối hợp với UBND hai phường Lê Hồng Phong, Quang Trung sơ tán toàn bộ dân cư sống ở những chung cư này đến trú ẩn tại nhà người thân, khu nhà kiên cố hay trường học gần đó.

Cũng theo lời ông Tân: Công ty được giao nhiệm vụ quản lý, thu tiền nhà, đầu tư sửa chữa nhỏ nhưng mức giá thu tính từ thời bao cấp, trung bình từ 1.000đ đến 1.500đ/m2/tháng. Riêng chung cư số 2 (Quang Trung) từ năm 2007 đến nay không thu tiền thuê nhà, còn lại tổng thu 4 chung cư mỗi năm được vài chục triệu, sau khi trừ thuế, trả công người quản lý thì 3 năm mới đủ quét vôi một lần. Hàng năm, Công ty phải trích thêm kinh phí để sửa chữa các tòa nhà, nhưng cũng chỉ khắc phục những hư hỏng nhỏ hoặc bảo dưỡng cột thu lôi.

Cần sự vào cuộc tích cực

Ông Phạm Công Thành, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: những năm qua, tỉnh đã có chủ trương cải tạo, nâng cấp các chung cư đã xuống cấp trên địa bàn Thành phố. Giai đoạn từ năm 2011-2015 dành quỹ đất 0,47 ha tại địa điểm Xí nghiệp Ðoàn Kết cũ, lô đất cạnh Ðoàn chèo Thái Bình diện tích 0,3 ha, khu tập thể Công ty Xuất nhập khẩu Thái Bình diện tích 0,3ha, 1,9 ha tại phường Quang Trung… để xây dựng nhà ở xã hội. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia xây dựng nhà ở xã hội để bán (trả tiền 1 lần hoặc trả góp), cho thuê,  mua đối với những người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị. Hiện nay, đã có doanh nghiệp đầu tiên là Công ty CP Dệt sợi DAMSAN đầu tư xây dựng khu nhà ở cho người có thu nhập thấp tại địa điểm Xí nghiệp Ðoàn Kết. Ông Vũ Huy Ðông, Giám đốc Công ty cho biết: “Thực hiện phương châm: “kinh doanh phải gắn với bảo đảm an sinh xã hội”, năm 2011 doanh nghiệp quyết định đầu tư lĩnh vực xây dựng nhà ở xã hội. Khu nhà này cao 17 tầng, 1 tầng hầm với tổng cộng 274 căn hộ, vốn đầu tư dự kiến 228 tỷ đồng. Khi thiết kế, xây dựng, chúng tôi tính toán kỹ, cam kết bảo đảm chất lượng, mỹ thuật của công trình, các phòng có diện tích từ 35 đến 70m2 bố trí phù hợp, tiện ích.

Hiện nay, doanh nghiệp đang khẩn trương hoàn thiện các thủ tục đầu tư xây dựng, nguồn tài chính đã bảo đảm, tháng 9/2012 chính thức khởi công, dự kiến tháng 1/2014 hoàn thành đưa vào sử dụng. Công ty ưu tiên bán nhà cho những hộ dân đang sống ở khu tập thể 4-5 tầng phường Lê Hồng Phong đã xuống cấp và những người thu nhập thấp có nhu cầu về nhà ở. Nếu được hưởng các ưu đãi chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở xã hội (theo Ðiều 34, Nghị định 71 về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở) dự kiến giá bán nhà bình quân trung bình từ 8,5 đến 10 triệu đồng/m2, thậm chí còn thấp hơn, nhiều đối tượng thu nhập thấp sẽ mua được nhà”.

Ðược biết, ngoài những hộ dân đang sống ở những chung cư xuống cấp, Thái Bình đang còn hàng ngàn hộ thu nhập thấp có nhu cầu về nhà ở. Các cơ chế, chính sách của Nhà nước để thực hiện cải tạo, xây dựng lại các chung cư xuống cấp,  đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã có một số doanh nghiệp đã sẵn sàng đầu tư vào lĩnh vực này. Ðiều quan trọng hiện nay, các cấp, các ngành, các địa phương cần vào cuộc tích cực, đưa ra giải pháp đồng bộ   để thực hiện, sớm giúp người nghèo, người thu nhập thấp thực hiện được ước mơ về “nhà ở” của mình.

Bài, ảnh: Nguyễn Hình